Page 223 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

BİYOLOJİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
7. Evet, katılırım. İnsan sağlığı için birçok yönden faydalıdır. Probiyo- 6. Oksijenli solunum denklemi;
tikler açısından zengin olan fermente gıdalar, sağlıklı bir bağırsak
sisteminin korunmasına yardımcı olabilecek mikroorganizmalar
içerir. Böylece besinlerin daha verimli bir şekilde kullanılmasını sağ- C 6 H 12 O 6 + 6O 2 6C O 2 + 6H 2 O + ATP + Isı
lar. Fermente gıdalardaki probiyotikler, enzimler ve laktik asit vücut
tarafından vitamin ve mineral alımını kolaylaştırabilir. Fermantas-
yon, B ve C vitaminlerini artırır ve folik asit, riboflavin, niasin, ti- 7. Oksijenli solunum reaksiyonlarında 1. sırada karbonhidratlar, 2.
amin ve biyotini güçlendirerek onları emilim için daha erişilebilir sırada lipitler, 3. sırada proteinler kullanılır. Hücrelerde bu organik
hâle getirir. Fermantasyon ayrıca tahıllarda, kabuklu yemişlerde, to- moleküllerin monomerleri solunum reaksiyonlarına katılır. Oluşan
humlarda ve baklagillerde bulunan ve mineral eksikliklerine neden son ürünler hepsinde karbondioksit ve sudur. Ancak proteinlerin
olan fitik asidi nötralize edebilir. Fitik asidin iyonize formu olan fi- yapı taşları amino asitler oksijenli solunum reaksiyonlarına katılırsa
tatlar ayrıca nişastayı, proteinleri ve yağları daha az sindirilebilir hâle yapılarında azot atomları bulunduğu için karbondioksit ve suya ila-
getirir. Fermente gıdalardaki mikroorganizmalar veya probiyotikler, veten azotlu bir atık olan amonyak oluşturacaktır.
antibiyotik, antiviral, antifungal ve antitümör moleküller üretmenin
yanı sıra patojenlerin gelişmediği asidik bir ortam yaratmada sağlıklı Etkinlik No.: 49 - Oksijenli Solunum Deneyi
bir bağırsak sağlamaya da yardımcı olabilir. 1. Kaba dışarıdan gelen hava içerisindeki karbondioksit kireç suyu
tarafından yakalanır ve kireç suyu bu karbondioksit nedeniyle
Etkinlik No.: 48 - Solunum Ham Maddeleri ve Çıktıları bulanır. Böylece içinde böcek bulunan tüpe karbondioksit geç-
1. B, C, D, E ve F deney düzeneklerinde enerji üretimi gerçekleşir. Çünkü mez. Bu sayede böceğin konulduğu tüpün içerisine dışarıdan
bu düzeneklerde canlılık vardır. Canlıların ortak özelliklerinden biri karbondioksit gelmesi engellenmiş olur.
de enerji üretmektir. A’da tohumlar kuru olduğu için uykudadır ve 2. Deney başladıktan bir süre sonra termometredeki sıcaklık bir miktar
solunum reaksiyonlarını gerçekleştiremez, B’de çimlenmeye başladı- yükselir. Çünkü böcek oksijenli solunum yapacaktır. Oksijenli solu-
ğı için metabolik faaliyetler başlamıştır ve solunum yapar. C’de zaten num sonucu enerji açığa çıkar, bu enerjinin bir kısmı ATP sentezin-
canlı bir böcek solunumu vardır, Ç’deki böcek ölü olduğu için solu- de kullanılırken bir kısmı da çevreye ısı olarak yayılır. Açığa çıkan ısı
num gerçekleştiremez. D, E ve F’de bulunan bakteriler de yaşamları- enerjisi de termometrede derecenin yükselmesine neden olur.
nın devam ettirebilmek için mutlaka enerji üretmek zorundadırlar. 3. Böcek oksijenli solunum yapar. Oksijenli solunumun ürünlerin-
2. • A’da canlılık faaliyetleri olmadığı için renkli sıvılarda değişiklik den biri de karbondioksit gazıdır. Bir süre sonra sodyum hidroksit
olmaz. çözeltisi tüp içerisindeki karbondioksit gazlarını yakalayacak ve
• B’de çimlenmekte olan tohumların yaptığı oksijenli solunum tüpte bulanıklaşma gerçekleşecektir. Karbondioksit hafif asidik bir
sonucu ortamdan oksijen kullanmakta ve karbondioksit açığa gazdır. Sodyum hidroksit ise bir bazdır. Asit-baz tepkimesi sonu-
çıkarmaktadır. Ancak oksijenli solunum sonucu oluşan kar- cunda tuz oluşacak ve bu tuzlar bulanıklaşmaya neden olacaktır.
bondioksit kireç suyu tarafından tutulduğu için iç basınç gittik- 4. U borusundaki renkli sıvının bir süre sonra 1 numaralı ok yö-
çe düşer ve renkli sıvı 1 yönünde yukarı doğru ilerler. nünde yükseldiği gözlemlenir. Böceklerin oksijenli solunumu
• C’de canlı böcek de oksijenli solunum yapar ve oksijen kullanır. sonucu tüp içerisindeki oksijen miktarı azalır ve bu da gaz basın-
Karbondioksit açığa çıkar. Karbondioksit, kireç suyu tarafın- cının düşmesine neden olur. Bu durumda manometredeki diğer
dan yakalandığı için iç basınç düşer ve renkli sıvıyı 1 yönünde deyişle U borusundaki sıvı 1 numaralı ok yönünde hareket eder.
hareket ettirir. 5. a) Su banyosundaki sıcaklık arttırılırsa böceğin solunum hızı da ar-
• Ç’de böcek ölü olduğu için solunum reaksiyonu gerçekleşmez, tacaktır. Çünkü oksijenli solunumda enzimler kullanılır. Belirli
iç basınç değişmeyeceği için renkli sıvıda hareket görülmez. bir sıcaklığa kadar enzimlerin çalışması hızlanır. Bu da böceğin
• D’de oksijenli solunum bakterileri olduğu için B ve C deney dü- daha hızlı solunum yapması anlamına gelir. Bu yüzden mano-
zeneklerinde olduğu gibi renkli sıvı 1 yönünde ilerler. metredeki sıvı 1 numaralı ok yönünde daha hızlı değişim gösterir.
• E’de yoğurt bakterileri laktik asit fermantasyonu yapan bakte-
riler olduğu için ortamdaki oksijeni kullanmaz ancak solunum b) Sıcaklıkta bu miktardaki değişim sadece reaksiyon hızını et-
sonucu karbondioksit açığa çıkarmadıkları için basıncı değiş- kileyeceği için reaksiyon sonucunda ürünlerin miktarında bir
tirmez. farklılık oluşması beklenmez.
• F’de maya mantarları etil alkol fermantasyonu yaptıkları için 6. Nohut tohumları da oksijenli solunum yapacağı için reaksiyon
ortamdaki oksijeni kullanmazlar ancak karbondioksit çıkışı ürünlerinin çeşidi açısından bir farklılık gözlenmezdi. Ancak
gözlenir. Karbondioksit kireç suyu tarafından tutulduğu için iç nohut tohumlarının metabolik hızı böceğin metabolik hızından
basınç değişmez ve renkli sıvı sabit kalır. Kireç suyu tutabilece- daha yavaş olacağı için sıcaklığın artış hızı ve karbondioksit olu-
ği kadar karbondioksidi tuttuktan sonra ilerleyen zamanlarda şum hızları daha yavaş olurdu.
karbondioksit çıkışı olan deney düzeneklerinde renkli sıvı 2 7. Oksijenli solunumda glikoz kullanıldığında ürün olarak karbondiok-
yönünde ilerlemeye başlar. sit, su ve enerji açığa çıkar. Amino asit kullanılırsa ürün karbondioksit,
3. Maya mantarı hem oksijenli solunum hem de etil alkol fermantas- su, enerji ve amonyak olacaktır. Amino asidin oksijenli solunumda
yonu yapabilen fakültatif canlılardandır. Düzeneğe hava verilince kullanılması sonucu oluşacak farklılık amonyağın oluşmasıdır.
oksijenli solunum yapmaya başlarlar. Kireç suyu daha kısa sürede Etkinlik No.: 50 - Solunum - Fotosentez Dengesi
bulanıklaşır. Çünkü oksijenli solunumda daha fazla karbondioksit 1. t , t , t , ve t .
2
4
1
5
çıkar. Renkli sıvı 1 yönünde hareket eder. Çünkü oksijen kullanı- t ve t ’te solunum yaptığı hâlde atmosfere CO vermiyorsa
5
2
1
lır, karbondioksit kireç suyu tarafından tutulur. İçeride gaz basıncı bu CO ’yi fotosentezde kullanıyordur. t ’de fotosentez hızı
2
2
azalır. giderek azalmaktadır. Çünkü atmosfere verilen CO zamanla
2
4. B, C, D ve F deneylerinde karbondioksit çıkışları olduğu için ki- artmaktadır. t ’te fotosentez hızı giderek artmaktadır. Çün-
4
reç suyunun berraklığını kaybedip bulanmasını beklerim. kü atmosfere verilen CO giderek azalmaktadır. t ’te bitkinin
3
2
5. Oksijenli solunumda havadan alınan oksijen atomları ETS’de fotosentez yapıp yapmadığı kesin değildir.
hidrojen atomları ile birleşip su molekülünü oluşturdukları için 2. t ve t öğle,
1
5
glikozun yapısındaki oksijen atomları da havaya verilen karbon- t öğleden akşama doğru,
2
dioksidin yapısına katılacaklardır. t sabahtan öğleye doğru,
4
t gece olarak eşleştirilebilir.
3
222