Page 225 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

BİYOLOJİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
2. Açıklamaya katılırım. Gündüz fotosentez hızı > solunum hızı 3. Sekonder büyüme yaş halkalarını oluşturur. Sekonder büyüme
olduğunda; fotosentezde üretilen besinin bir kısmı solunumda sırasında ilkbaharda büyük ve ince çeperli hücreler oluşur. Bu
tüketilir, geriye kalan besin yapıya katılır ve depo edilir. Bundan hücreler açık renkli görülür. Yaz ve sonbaharda ise küçük ve ka-
dolayı bitkide ağırlık artışı olur. Gece ise besin üretimi olmayaca- lın çeperli hücreler oluşur. Bu hücreler ise koyu renkli görülür.
ğı ancak besin tüketimi olacağından ağırlık azalmaya başlar. Üst üste yığılan bu hücreler enine kesitte iç içe geçmiş halkalar
3. Terazi A kefesine doğru bozuluyor ise A kefesinde fotosentez hı- hâlinde görülür. Bu oluşan halkalar bitkinin yaşını verir. Her yıl
zının solunum hızından daha fazla olması gerekir. B kefesinde ise tekrarlanan bu halkalar bitkinin yaşını hesaplamada kullanılır.
ağırlık artışının A kefesinden daha az olması gerekir. 4. Ksilemi oluşturan trake ve trakeitler başlangıçta canlı hücreler-
Bu olayı şöyle formüle edebiliriz: dir. Zamanla çekirdek ve sitoplazmalarını kaybederek canlılıkla-
(A kefesindeki fotosentez hızı-solunum hızı) > (B kefesindeki fo- rını yitirir. Hücrelerin birbirine bakan enine çeperleri tamamen
tosentez hızı-solunum hızı) erir ve içi boş bir boru şeklini alır.
4. Alınan H O fotosentezin ışığa bağımlı evresinde fotolize uğ- 5. a) Stomalar gaz alışverişinin yanı sıra terlemeyi de düzenler.
2
rar. Bu olay kloroplastta tilakoitlerde meydana gelir. Bu olayda Yaprağın üst yüzeyine ulaşan ışık miktarı ve şiddeti daha fazla
oksijen molekülü de oluşur. Oluşan oksijen, solunum olayında olduğu için stomalar üst yüzeyde yoğunlaşırsa aşırı su kaybı
mitokondride ETS’te ATP üretilmesi sırasında son elektron alıcı meydana gelir ve bitkinin yaşamı tehlikeye girer.
olarak görev yapar. Bu tepkimelerde elektron kazanmış oksijen, b) Stomalar atmosferle gaz alışverişi yapmak için özelleşmiş ya-
elektron kaybetmiş bir çift proton ile birleşerek suyu oluşturur. pılardır. Su içerisinde çözünmüş gazları almaları mümkün
5. Bitkiler fotoototrof canlılar grubunda incelenir. A ve C öğrenci- değildir. Ayrıca su içerisinde veya yaprağın alt kısmında bu-
leri, bitkilerin dışarıdan aldığı inorganik maddeleri besin olarak lunmaları terlemeyi engeller.
tanımlamışlar. Gerçekte ise besin olarak nitelendirilen madde 6. Nemin yüksek olduğu durumlarda terleme hızı düşmektedir.
fotosentez sonucu oluşan organik maddedir. Topraktan alınan ve ksilem ile taşınan su miktarı terleme ile
6. Solunum olayı denince akla ilk önce hücresel solunum gelmelidir. atılan su miktarından fazla ise hidatotlar fazla suyun damlama
B öğrencisinin “Bitkiler, geceleri solunum yapar ama fotosentez şeklinde atılmasını sağlar.
yapmaz, gündüzleri fotosentez yapar ama solunum yapmaz.” şek- Etkinlik No.: 55 -Temel Doku
lindeki düşüncesi yanlıştır. Bitkilerde solunum olayının ışık varlı- 1.
ğı veya yokluğu ile bir ilişkisi bulunmaz. Bitkiler hem gündüz hem A) Parankima
gece solunum olayını devam ettirir. Fotosentez için ise ışık şarttır. B) Sklerankima (sert doku)
Ç öğrencisinin “Bitkiler, gündüzleri oksijen alıp karbondioksit C) Kollenkima (pek doku)
vererek solunum yapar.” şeklindeki görüşü ise solunum olayı de- 1) Köşe kollenkiması
ğil fotosentez ile alakalı bir olaydır. 2) Taş hücreleri
7. D öğrencisinin “Fotosentez ve solunum birbirinin tam zıddı 3) Özümleme (asimilasyon) parankiması
4) Depo parankiması
olaylardır.” ifadesi şöyle yorumlanabilir: 5) Levha kollenkiması
Fotosentez olayı sonucu oluşan O ve besin solunum olayında subst- 6) İletim parankiması
2
rat olarak kullanılır. Solunum olayı sonucu oluşan CO ve H O ise 7) Sklerenkima lifleri
2
2
fotosentezde substrat olarak kullanılır. Ancak fotosentez sadece 8) Havalandırma parankiması
gündüz gerçekleşirken solunum hem gündüz hem gece gerçekleşir. 2. A) 3, 4, 6, 8
E öğrencisinin “Bitkiler fotosentez yoluyla karbondioksidi oksi- B) 2, 7
jene çevirir.” ifadesi şöyle yorumlanabilir: C) 1, 5
Bitkiler fotosentez olayı sonucu oksijen üretir. Ancak üretilen 3. a- Parankima - Havalandırma parankiması
oksijenin kaynağı CO değil H O’dur. H O fotosentezin ışığa ba- b- Kollenkima - Köşe kollenkiması
2
2
2
ğımlı tepkimelerinde fotolize olur ve oksijen oluşur. c- Sklerenkima - Taş hücreleri
8. Bu sorunun cevabını öğrenci araştıracak. 4. Sünger parankiması, bulundurduğu geniş boşluklar ile gaz alışveri-
9. 40 yıl önce ağzı kapatılan şişenin bugüne kadar ne bir dam- şinde büyük bir rol oynar. Aralarında bulunan bu hava boşlukları,
la su, ne de hava almadan günümüze kadar dikkatle korun- mezofil tabakası ile yaprağın alt yüzeyindeki gözenekler (stoma)
masındaki neden şöyle açıklanabilir: Bitki güneş enerjisi ih- arasında gaz alışverişinin verimli olması için bir bağlantı oluşturur.
tiyacını gün ışığından alırken su ve hava ihtiyacını ise kendi 5.
yarattığı nem ve oksijenden elde eder. Dökülüp çürüyen yap- KOLLENKİMA SKLERENKİMA
raklar ise bitkinin ihtiyaç duyduğu besini meydana getirdi. Canlıdır. Ölüdür.
Deneyin sonuçları, insan müdahalesi olmadığı sürece, tabiatın Hücre çeperlerinde selüloz ve Hücre çeperinde lignin ve
kendi kendine yaşayabilme ve hayatta kalabilme gücüne işaret pektin birikir. selüloz birikir.
ediyor. Büyüyen genç organlara destek Büyümesini tamamlayan yaşlı
sağlar. organlara destek sağlar.
Etkinlik No.: 54 - Çiçekli Bitkilerin Yapısı Esner, bükülür, eğilir. Esnemez, bükülmez, eğilmez.
1. Hayvansal dokulardan bağ doku ile bitkilerdeki parankima do-
kusu görev bakımından benzerlik göstermektedir. Parankima do- Etkinlik No.: 56 - Bitkiler
kusu da bitkinin tüm organlarında bulunur ve dokuların arasını 1. Deri altı hücreler ve meristem hücrelerin bölünebilmesi ortak ola-
doldurur. rak kabul edilebilir. Ancak deri altı hücreler bölündüğünde oluşan
2. Bitkilerde büyüme iki meristem doku tarafından sağlanır. Uç hücreler, yine deri altı hücreler oluşurken meristem hücreler bö-
meristemler bitkinin kök, gövde ve dallarının uç kısımlarında lündüğünde bitkideki diğer hücre tiplerine de dönüşebilir.
bulunur ve bitkinin boyuna büyümesini sağlar. Yanal meris- 2. Çift çenekli bitkilerde gövdedeki kambiyum gelişimi, primer ksi-
temler ise sekonder meristemden köken alır. Kök ve gövdenin lem ve primer floem arasında başlar. Her yıl belirli mevsimlerde
enine kalınlaşmasına neden olur. Bonsai sanatında bitkinin uç hücre bölünmeleriyle yeni odun (sekonder ksilem) ve soymuk
kısımları budanır. Yani boyuna uzamayı sağlayan uç meristemler borularını (sekonder floem) oluşturur. Kambiyum, sürekli ola-
kesildiği için bitki boyuna büyüyemez ancak sekonder meristeme rak sekonder ksilem ve sekonder floem eklemesi yaparak enine
dokunulmadığı için bitkinin kök ve gövdesi kalınlaşır.

224