Page 227 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

BİYOLOJİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
den su alarak şişer ve turgor basıncı artar. Bekçi hücrelerinin dış 6. X noktasında bitkinin köklerinde artan oksin miktarına karşılık
çeperleri ince, stomaya bakan çeperleri kalın olduğu için turgor kök hücrelerinin büyümesi yavaşlamıştır. Sürgün kısımlarında ise
basıncının artmasıyla dışa doğru genişler ve stoma açılır. X değerindeki oksin konsantrasyonu, sürgün bölümlerinin hücre-
5. Menekşenin yaprağında bulunan örtü tüyleri, güneş ışığını geri lerinin gelişmesi için optimum etkiyi gösteren konsantrasyondur.
yansıtır ve yaprağın aşırı ısınmasını engeller. Isırgan otunda savun- X noktasından sonra oksin konsantrasyonundaki artış, bitki sür-
ma tüyünden hayvanlara karşı bitkiyi koruyan yakıcı bir madde gün kısımlarındaki hücre büyümesini olumsuz etkilemiştir.
salgılanır. Nanede olduğu gibi salgı tüyleri salgıladıkları maddeler- Etkinlik No.: 62 - Yer Çekimi Etkisi
le böcekleri kendinden uzak tutar. Tırmanma tüyleri, sarmaşık vb.
bitkilerde tutunmayı sağlar. Kök emici tüyleri, kökün yüzey alanını 1. Mısır tohumundan çıkan genç kökler aşağıya doğru, filizler ise
artırarak topraktan daha fazla su ve mineral emilimini sağlar. yukarıya doğru büyüme eğilimi gösterir.
6. Çift çenekli bitkinin gövdesindeki kabuk bölümünde floem bulun-
maktadır. Floem çıkarıldığı zaman organik besin taşınması aksar.
İlk olarak yapraklarda üretilen fotosentez ürünleri köklere taşına-
mayacağı için kökler ölür. Kökün ölmesiyle topraktan su ve mi- A
neral alınması gerçekleşmeyeceği için sonrasında yapraklar ölür.
Etkinlik No.: 60 - Oksinler Ç B
1. Evet, katılırım. Örneğin bitkide kök gelişimi daha düşük konsantras- F l z
yonda (10 M’den daha az) teşvik edilirken daha yüksek konsantras- Kök
-9
yonda (10 M’den daha fazla) kök gelişimi engellenmektedir.
-9
2. Oksinler, bitki gövdesindeki hücrelerin uzamasını belirli kon-
santrasyon aralığında (10 ile 10 M arasında) gerçekleştirmek- C Destek
-8
-4
tedir. Aynı konsantrasyon aralığında köklerde hücre uzaması
gerçekleşmemektedir. Bu durumda oksinlerin kökteki ve gövde-
deki etkisi farklıdır, denilebilir.
3. Araştırmacının hedefine ulaşamamasının nedeni, havuç hücrele-
rini doku kültüründe büyütürken oksin/sitokinin oranını eşit kul- Kök ve f l zler büyüme yönler
lanması olabilir. Oksin/sitokinin oranını yüksek tutmuş olsaydı
kök yapıyı, sitokinin/oksin oranını yüksek tutmuş olsaydı sürgün
yapıyı oluşturabilirdi. Böylece tam bir bitki elde edebilirdi.
4. a) Evet, rastlanır. 1. uygulamanın sonunda A yönünden B yönü- Ç
ne doğru oksin taşınır. Çünkü oksinler, bitkinin sürgün ucun-
dan aşağıya, gövdeye doğru tek yönlü taşınır.
b) Hayır, katılmam. 2. uygulamanın sonunda oksinler taşınmaz. C A
Çünkü bitkinin sürgün ucunda (A kısmı) oksin içermeyen
agar blok bulunmaktadır ve sürgün ucu aşağıya doğru bak-
maktadır. Oksin içeren agar blok, bitkinin taban kısmına yer-
leştirilmiştir. Tabandan sürgün ucuna doğru taşınma olmaz.
c) Eğer oksin derişimi fazla olan agar blok A kısmına yerleştiril- B Destek
miş olsaydı oksin üstteki agar bloka taşınırdı.
ç) Evet, desteklerim. 3. uygulamanın sonunda her iki agar blok
farklı konsantrasyonlarda oksin içermiş olsa da taşınma hâlâ
gövdeden aşağıya doğru gerçekleşir.
Petr kabı dörtte b r dev r
Etkinlik No.: 61 - Bitkisel Hormonlar döndürüldükten sonrak durum
1. Oksinlerin belirli miktarı bitkilerde büyüme ve gelişmeyi aktive
eder, ancak yüksek miktarda oksinler, kökte hücre uzamasını ve 2. Yer çekimine karşı tepkiye jeotropizma denir. Bir bitkinin farklı
büyümesini engeller. kısımları yer çekimine karşı farklı tepki gösterir. Genç kök ge-
2. Oksin hormonunun aşırı miktarda olması bitkide öldürücü etki nellikle yer kürenin merkezine doğru büyür. Bu durumda kök,
yapar. Yabani otların üzerine sıkılan oksinler, bu bitkilerin doğal pozitif jeotropizma gösterir.
yoldan ortadan kaldırılmasını sağlayıcı yönde etki yapar. 3. Petri kabı ¼ devir döndürüldüğünde tohumlar da 90° dönüş yap-
3. Oksin hormonu, bitki sürgününde ışık almayan tarafta daha faz- mış olurlar. Bu aşamadan sonra kök ve filizlerin büyüme yönü
la sentezlenmiştir. Böylece oksinin büyümeyi sağlayıcı özelliğiyle belirginleşir.
bitkinin karanlıkta kalan tarafı ışık alan tarafına göre daha fazla 4. Bitkiler fotosentez yapmak için su ve mineral ihtiyaçlarını top-
büyür ve bitkide sürgün ucundaki bu asimetrik büyüme, bitki raktan, ışık ve karbondioksit ihtiyaçlarını havadan alır. Bitki ya-
sürgün ucunun ışık alan tarafa doğru yönelmesine neden olur. şamı fotosentez olayına bağlıdır. Kökleri toprağa ve yaprakları
4. Giberellin konsantrasyonu arttıkça filizlenen tohumların yüzdesi toprak üstüne yöneldiği zaman bu olayı gerçekleştirebilir. Bu
artar. Çünkü giberellin hormonu olgunlaşmış tohumlarda çok yönelim hareketi de onun hayatta kalmasını sağlar.
bulunur ve gövde uzamasını tetikler. 50 ppm giberellin konsant- 5. Petri kabındaki düzenekten bir tane daha hazırlanır. Petri kapla-
rasyonunda çimlenen tohum %20 iken 200 ppm giberellin kon- rından biri karanlık diğeri aydınlık ortama bırakılır. Aynı şartlar-
santrasyonunda çimlenen tohum %40 civarındadır. da petri kapları ¼ devir döndürülür ve tohumdan çıkan köklerin
5. Giberellin eksikliği, bitkinin çimlenmesini olumsuz etkiler ve yönleri karşılaştırılır.
bitkinin cüce kalmasına neden olur. Cüce bitkiye giberellin ve- 6. Tüm fidelerin gövdeleri tavana doğru büyüme gösterir. Deneyin
rilmesi, bitki ve hücrelerinin büyümesini olumlu yönde etkiler. amacı bitki gövdesinin yer çekimine göre büyüme yönünü göz-
Normal bitkiler gibi büyüme ve gelişmesini tamamlar. Bu durum
bitkinin büyümesi için giberelline ihtiyaç duyduğunu gösterir. lemlemektir.

226