Page 222 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 12

CEVAP ANAHTARLARI
7. Grafiğe göre 10 C’de zamanla bezelye tohumunun solunum hı- 4. Kalp kası laktik asit fermantasyonunun görülemeyeceği doku-
0
zındaki artışta azalma görülmektedir. lardandır. Çünkü fermantasyon sonucu oluşan laktik asidin bir
8. 15. dakikada 0.35 ml., 5. dakikada 0.25 ml. oksijen kullanıyor. kısmı dokuda birikmekte ve kramplara neden olmaktadır. Kalp
Dolayısıyla ilk 10 dakikada 0.35-0.25= 0,10 ml. oksijen tüketil- kasında kramp oluşması ölümle sonuçlanacaktır.
mektedir. 5. Etil alkol fermantasyonunda karbondioksit çıkışı vardır ve oluşan
9. 15. dakikada 0.20 ml., 5. dakikada 0.15 ml. oksijen kullanıyor. Do- son ürün iki karbonlu etil alkoldür. Laktik asit fermantasyonunda
layısıyla ilk 10 dakikada 0,20-0,15= 0,5 ml. oksijen tüketilmektedir. ise karbondioksit çıkışı yoktur ve son ürün üç karbonlu laktik asittir.
10. Bu deneylerde bağımsız değişkenler sıcaklık ve zamandır. 6. Öncelikle içerisinde glikoz çözeltisi bulunan dört çeşit besi ortamı
hazırlayıp bakterilerin bu besi ortamlarında ayrı ayrı yerleşmesini
11. Bağımlı değişken sıcaklığa bağlı bezelye tohumunun kullandığı sağlarım. İlk olarak besi ortamlarının ağızlarını kapatır ve üremeleri-
oksijen miktarıdır. ni beklerim. Üreyemeyen bakteriler oksijenli ve oksijensiz solunum
Etkinlik No.: 45 - Hücresel Solunum yapan bakteridir. Oksijensiz solunum yapan bakterinin üremesi için
1. Moleküller oksitlendikçe elektron kaybederler. Kaybedilen besi ortamında sülfat, nitrat vb. maddelerin bulunması gerektiği
için onlar da üreyemeyeceklerdir. Geri kalan iki bakteri içerisinde
elektronlar ETS ile taşınır. Elektron taşınması beraberinde pro-
tonların (hidrojen iyonlarının) hareketlenmesini ve zarlar arası karbondioksit çıkışının olduğu etil alkol bakterisidir. Oksijensiz ile
oksijenli solunum yapan bakterileri ayırmak için kapağı açık besi
boşluğa taşınmasını sağlar. ATP üretiminin temel olayı hidrojen ortamı hazırlarım, üreyebilen oksijenli solunum yapan bakterilerdir.
iyonlarının ATP sentaz enzimini aktive etmesi ile gerçekleştiği
için en yoğun ATP üretimi bu şekilde gerçekleşir. Etkinlik No.: 47 -Fermantasyon Hayatımızda
2. Oksijen tepkimelere elektron taşıma sisteminde (ETS basama- 1. a) Penisilin – Birçok bakteriyel hastalığı iyileştirmek için üretilen anti-
ğında) katılmaktadır. Oksijen, son elektron tutucu olarak görev biyotiği elde etmede kullanılır. Birincil öncelik insan sağlığı olduğu
yapmakta ve elektron taşıma sisteminin en sonunda bulunmak- için verilenler arasında en önemli fermantasyon ürünüdür.
tadır. Oksijen atomları, ETS ile gelen elektronlar ve hidrojen b) Biyogaz – Özellikle çevre dostu bir enerji kaynağıdır. Çevrenin
iyonları ile birleşerek su molekülünü oluşturur. korunmasında ve sürdürülebilirliğin sağlanmasında önemli
3. Ortamlarda asitliği hidrojen iyonu (H ), bazikliği ise hidroksil bir fermantasyon ürünüdür.
+
iyonu (OH ) sağlar. pH’ın 9 olması ile mitokondrilerin içteki zar- c) Peynir çeşitleri – Protein ve vitamin açısından zengin besindir.
-
larının iki yanındaki hidrojen iyonları derişimi düşürülmüştür. Beslenmede önemli yere sahiptir. İnsanların beslenmesinde
4. pH’ın düşmesi asidik değerin artması ile olur. Bunun için ortam- protein içeriği olan gıdalar önemli bir yere sahiptir.
dan mitokondrinin matriksine doğru asit geçişinin gerçekleşmesi d) Asetik asit – Birçok gıda maddesinin koruyucusu olarak kul-
gereklidir. Ortamdaki hidrojen iyonu arttıkça ortam pH’sı bazik- lanılır. Pek çok ürün üretildikten sonra uzun süre saklanması
likten nötre doğru düşmeye başlayacaktır. için çeşitli koruyucu ürünlere ihtiyaç duyar. Gıdalarda pH’ı
5. Mitokondrinin nötr bir ortama konması zarlar arası boşlukta H + düzenleyerek küflenmeyi önleyici olduğu için önemlidir.
derişimini arttırır. Hidrojen iyonlarının matrikse girişi sürekli 2. Mısır ve şeker pancarı gibi ürünlerden yapılan etanol, atmosfere
bir elektron taşınımı olmadığında bile ATP sentezinin gerçekleş- karbondioksit salar, ancak yanan fosil yakıtların aksine, mısır bit-
mesine ve sürmesine neden olmuştur. kileri yetişme sürecinde CO ’yi özümlemiş durumdadır. Bu du-
2
6. Temel molekül ATP sentaz enzimi, olay ise zarlar arasında hidro- rum, bitkiler ve atmosfer arasında karbondioksidin çevrilebildiği
jen iyonu konsantrasyonu farklılığının olmasıdır. anlamına gelir. Bir yakıt olan etanol, yakıldığında da karbondi-
7. ETS elemanlarının rolü; elektronları aktarırken esas olarak hidrojen oksit formunda karbon atmosfere salınır. Ancak fosil yakıtların
iyonlarının zarlar arası boşluğa taşınmasını sağlamaktır. Çünkü elekt- yanması ise atmosfere fazladan karbondioksit eklenmiş olur. Bu
ron ve proton (H ) birlikte hareket edeceği için mitokondrilerde ETS ekstra karbondioksit, güneşten gelen ısıyı hapsederek iklim deği-
+
elemanlarının bulunması gereklidir. ETS elemanları bulunmadan şikliğine katkıda bulunan önemli bir faktördür.
hücrelerde proton akışı sağlanamayacağından ATP sentezlenemez. 3. Biyodizel; mısır, şeker kamışı, şeker pancarı gibi tarım ürünlerinin
8. Prokaryot hücrelerde organel bulunmaz. Oksijenli solunumun ilk fermente edilmesiyle oluşan yakıttır. Çevre açısından olumlu yan-
evresi yani glikoliz reaksiyonları zaten hücrenin sitoplazmasında ları olmasına karşın insanların açlıkla mücadele ettiği süreçte tarım
gerçekleşmektedir. Sitrik asit döngüsü ve esas ATP üretimin ger- ürünlerinin yakıt eldesinde kullanılması, açlık sorununu daha da
çekleştiği ETS evresi ise mitokondrilerde gerçekleşir. Prokaryot- arttırabilir endişesiyle bilim insanları tarafından tartışılmaktadır.
larda mitokondri yerine mezozom adı verilen hücre zarı katlantı- 4. Fermantasyon son ürünleri, oksijenli solunumun son ürünlerine
ları yer almaktadır. ETS için gerekli elemanlar bu zar katlantıları göre enerji düzeyi yüksek ürünlerdir. Çünkü oksijenli solunum-
üzerinde yer aldığı için ETS ve ATP sentezi mezozom adı verilen da glikoz başına yaklaşık 32 ATP üretilebiliyorken fermantas-
hücre zarı katlantıları üzerinde gerçekleşmektedir. yonda aynı glikoz molekülü için 2 ATP üretilebilmektedir. Bu
9. Olası cevap: ATP sentezi için ATP sentaz gereklidir. durumda glikozun bağları arasındaki enerjinin büyük bölümü
fermantasyon ürünlerinde kalmaktadır.
Etkinlik No.: 46 - Sporcu İçin Solunumun Önemi 5. Fermantasyonda glikolizden sonraki basamakların devam etmesi-
1. Kaslarında laktik asit fermantasyonunun gerçekleştiğini gösterir. nin nedeni, NAD’nin yükseltgenmesi ve hücrede yeniden bir başka
Çünkü laktik kas hücrelerinin pH’sini değiştirerek yorgunluğun glikoliz evresinde kullanılarak glikolizin devamlılığının sağlanabil-
oluşmasına neden olmaktadır. mesi içindir. Böylece glikoliz evresi reaksiyonları kesintiye uğra-
2. Laktik asit fermantasyonu oksijenin yeterli gelmediği zamanlarda çiz- mamış ve enerji elde edilen reaksiyonlar devam etmiş olacaktır.
gili kaslarda gerçekleşmektedir. Oksijenli solunuma göre çok az enerji 6. Ekmeğin mayalanmasında un ham maddedir. Ancak fermantas-
elde edildiği için kaslar yeterli çalışamaz. Beyinde laktik asit algılanınca yonun gerçekleşebilmesi için gerekli olan enzim kaynağı ise maya
hem yorgunluk meydana gelir hem de beyin kaslara daha fazla oksijen hücrelerine ait enzimlerdir. Maya hücresi enzim miktarının sabit
gitmesi için solunum sistemine derin nefes alması uyarısını verir. olmasına karşın sürekli un eklenmesi mayalanma hızını bir nok-
3. Çünkü karbonhidratlar kan şekeri ve solunumun yakıtı glikozun tadan sonra olumlu etkilemez.
kaynağıdır. Kaslara daha hızlı şekilde glikoz gitmesi sağlanarak
enerji elde edilmesini kolaylaştırmaktır. Patates, makarna, çiko-
lata gibi şekerli ve unlu gıdalar örnek olarak verilebilir.

221