Page 301 - Tarih 9 | Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 9

CEVAP ANAHTARLARI
de dikkate almaya başlamıştır. Batılılar, İslam dünyasındaki bi- uygulamışlardır. Tedavi yaparken hurafelerden ve bilim dışı
limsel çalışmaları takip etmiş ve İslam bilim insanlarını eserle- yöntemlerden uzak durmuşlardır.
rini kendi dillerine çevirip onlardan yararlanmıştır. 2. Müslüman hekim Sabit, hastalığa neden olan sorunu belirle-
3. Hz. Muhammed döneminden itibaren eğitime büyük bir önem yip ona göre tedavi yöntemleri uygulamıştır. Hekim Sabit iyi
verilmiştir. Hz. Muhammed’in başlattığı eğitim ve bilim ala- bir eğitim aldığı için hastalıklara yol açan etmenleri bilmekte
ona göre ilaçlar ya da tedavi şekilleri önermektedir. Oysa Frenk
nındaki çalışmalar, Dört Halife döneminde de devam etmiştir.
Emeviler, birçok şehirde kütüphaneler ve medreseler kurmuş- hekim, cahildir. Tıp konusunda yeterli bilgi ve donanıma sahip
değildir. Hurafelere ve batıl inançlara göre şekillenmiş tedavi
tur. Abbasiler devrinde ise o dönemin en büyük kütüphanesi ve
bilim merkezi olan Beytül Hikme kurulmuştur. Bu merkezde yöntemleriyle insanları iyileştirmek yerine onların ölümlerine
neden olmaktadır.
ünlü düşünür ve bilim insanlarının eserleri tercüme edilip in-
celenmiştir. İlimi çalışmalar sürekli desteklenmiştir. Bütün bu
gelişmeler sayesinde sekizinci ve on ikinci yüzyıllar arasında 3. Şayzar Kalesi’nin Müslüman emirinin sergilemiş olduğu dav-
İslam dünyası, bilime öncülük etmiştir. ranıştan; İslam Medeniyeti’nde insanlar arasında ayrım yapıl-
madığı, zor durumda olana yardım eli uzatıldığı, insana değer
4. Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak “Astronomi alanında veren insancıl bir tutum benimsendiği fikirleri oluşmaktadır.
çalışmak isterdim. Böylece yıldızları ve gezegenleri incelerdim.”
şeklinde farklı yanıtlar verilebilir. 4. Öğrencilerin kendi görüşleri doğrultusunda “ O hekimi hasta-
lardan uzaklaştırırdım ya da o hekimin yanlış tedavi yöntemleri
Etkinlik No.: 121
uyguladığını Munaytira kalesindeki yöneticilere bildirirdim.”
1. Müslümanlar, insanlığın ortak mirası olan eserleri Arapçaya çe- şeklinde cevaplar vermeleri beklenmektedir.
virerek bu eserlerden daha çok kişinin faydalanmasını sağlamış,
bilimin gelişimine ve yaygınlaşmasına katkıda bulunmuşlardır.
Eski bilim ve felsefe eserlerini korumuş ve bu bilgiler ışığında Etkinlik No.: 124
yeni eserler ortaya koymuşlardır.
1. Dergi kapağında astronom, tarihçi, botanikçi, eczacı, jeolog,
2. Bilimsel çalışmalarda hiç bir konuda yasak getirilmemelidir. şair, filozof, matematikçi, coğrafyacı olarak sıralanan özellik-
Hiçbir bilgi saklanmamalı; bütün bilgiler, bilim insanlarına açık lerin bir bilim insanında aynı anda bulunması nadirdir. Çok
olmalıdır. Maddi ya da manevi bütün bilimsel öğretiler, kökeni yönlü bir bilim insanı olan Biruni; matematiksel coğrafya,
hangi millete dayanırsa dayansın bilim insanlarının öğrenme- küresel trigonometri, eczacılık gibi bilim dallarını kuran kişi
sine ve araştırma yapmasına açık olmalıdır. Başka dillerde ya- olarak tanınmış olması, “Evrensel bir Deha” olarak anılmasını
zılmış bilimsel eserlerin çevirisi yapılmalı, daha çok kişinin bu sağlamıştır.
bilgilere ulaşabilmesi sağlanmalıdır. 2. İslam Medeniyetinde farklı bilim dallarında çalışma yapan bi-
3. Öğrencilerin kendi bilgi birikimleri ve araştırmaları neticesine lim insanlarının çok olması ve her birinin başlı başına önemli
göre “Meyve verirken ve olgunlaştığı zaman her birinin meyve- çalışmalar ortaya koymasından ileri geldiği şeklinde cevap ve-
sine bakın. Kuşkusuz bunlarda inanan bir toplum için deliller rilebilir.
vardır. (En’am Suresi 99. ayet)” gibi ayetler ya da hadisler bula- 3. Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak İslam medeniyetinin
rak bu soruya cevap vermesi beklenmektedir. doğduğu ve geliştiği dönemde yaşamış Biruni, İbn-i Sina, Fara-
bi, Gazali, Harezmi ve daha bir çok bilim insanı hakkında ma-
Etkinlik No.: 122 kale yazabileceklerini ifade edebilirler.
1. Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak “Bağdat’taki ilmî ba-
şarılar Avrupa’yı etkiledi. İlmî ve felsefi eserler Arapçadan Latin- Etkinlik No.: 125
ceye çevrilmeye başlandı. Avrupa bu eserlere büyük ilgi duydu.
Böylece Avrupa’da ilmî, felsefi ve kültürel bir başlangıcın ortaya 1. Savaşlar genellikle yaşandıkları yerden isimlerini alırlar. Malaz-
çıkışında, Bağdat’ta yaşanan gelişmelerin etkisi büyüktür. Bu ge- girt, Pasinler, Talas, Dandanakan, Bedir, Çaldıran, Çanakkale,
lişmeler yaşanırken İslam medeniyeti hem ilmî hem kültürel hem Mohaç buna örnek verilebilir. Ancak bazen Hendek Savaşı’nda
de ekonomik olarak gelişiminin zirvesindeydi.” vb. farklı cevaplar olduğu gibi savaşın seyrini değiştiren bir taktik de savaşa isim
verilebilir. olabilir.
2. Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak “Bunun sonucu olarak 2. Anayurtları Orta Asya olan Türkler, bağımsızlıkları tehlikeye
Arapça sadece Kur’an ve şiir dili olmakla kalmayıp aynı zamanda düşünce, bulundukları bölgeleri terk edip başka bölgelere göç et-
felsefe ve ilim dili hâline geldi.” vb. farklı cevaplar verilebilir. mişlerdir. Türkler disiplinli ve teşkilatçı bir yapıya sahip oldukları
3. Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak “İlim ve kültürü himaye için gittikleri her yerde kısa sürede teşkilatlanmış ve devletlerini
etmeleri, kütüphaneciliğe önem vermeleri gerekir. Öğrenci ve bilim kurmuşlardır. Ayrıca Türk devlet geleneğindeki veraset sistemi
insanlarına her türlü desteği ve kolaylığı sağlamalılar. Bilimin deva- gereği ülke hanedanın ortak malı sayılmakta, hükümdarın ölü-
mının sağlandığı bir ortam oluşturmaları gerekir” vb. farklı cevaplar münden sonra oğulları arasında ülke paylaşılmaktaydı. Bu du-
verilebilir. rum, aynı dönemde farklı bölgelerde Türk devlet ve beyliklerinin
4. Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak “İstanbul. Medeniyetlerin varlık göstermelerine ortam hazırlıyordu.
buluştuğu yer, tarihi zenginliğe sahip, kültürel zenginliği barındır-
ması, sanat faaliyetlerin ve sanatsal mekânların çok olması, kültür 3. Türk Devlet ve boylarının kendi aralarında savaşmaları, onları
varlıklarının ön planda olması” vb. farklı cevaplar verilebilir. dış düşmanlara karşı zayıf düşürmüştür. Birçok Türk devleti iç
çekişmeler, taht kavgaları sonucu zayıflamış ve yıkılmıştır. Birlik
Etkinlik No.: 123 ve beraberliğini yitirmiş, kardeş kavgasına tutuşmuş bir topluluk
dış tehlike ve tehditlere karşı savunmasız kalır ve zayıf düşer.
1. Orta Çağ’da İslam Medeniyati tıp biliminde çok ilerlemiştir. Bu tehlikelerle karşı karşıya kalmamak için farklılıklarımızı bir
Hastaları tedavi ederken hastalığın nedenini belirleyerek ona zenginlik olarak görmeli; ortak değerler etrafında kenetlenmeli,
uygun bilimsel tedavi yöntemleri geliştirmiş ve bu yöntemleri birlik ve beraberlik içinde yaşamalıyız.

299