Page 299 - Tarih 9 | Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 9

CEVAP ANAHTARLARI

yeryüzündeki işlerine vekâlet etme anlamına gelen “halîfetullah” 4. Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak “Müslüman İspanya’da
dinî terimi kullanıldı. Bu terim ile halk üzerinde tam bir hâkimi- bütün bunlar olurken aynı asırda Hristiyan Avrupa’da kilise
yet kurulması amaçlandı. mensubu dışında okuryazar yoktu. Bilim ve araştırmaya önem
verilmiyordu. Engizisyon mahkemelerini kullanan kilisenin
5. Müslümanların istişare ve seçimle devlet başkanlarını belir- otoritesinin dışına çıkılamazdı.” ” vb. farklı cevaplar verilebilir.
lemeleri ona güvenmelerini sağlar. Birlik ve beraberliğin oluş-
masına neden olur. Sosyal adalet sağlandığı için iç karışıklıklar Etkinlik No.: 112
çıkmaz, huzur ve güven ortamı sağlanır.
1. Tudmir (Theodomiro) Anlaşması’nın içeriğine bakıldığında
Etkinlik No.: 109 Endülüs topraklarında bir arada yaşama kültürünün inşa edil-
mesinde çok önemli bir belge olduğu görülür. Çünkü Müslü-
1. İslamiyet’in ilkelerini yeterince algılayamamış olmaları, Arap manlar tarafından fethedilen İspanya’da başka toplumların sos-
ırkçılığının tesirinde kalmaları, hızla büyüyen İslam Devleti yal ve kültürel hakları güvence altına alınmıştır.
içinde kendilerine ayrıcalıklı bir konum elde etme arzusu, eko-
nomik ve siyasi gücü ellerinde bulundurmak istemeleri. 2. “Tudmir (Theodomiro) Anlaşması ile Endülüs’te Müslüman-
ların Hıristiyanlara tanıdığı haklar, günümüzdeki insan hakla-
2. Türkler, İranlılar, Berberiler ve Kıptiler. rından; yaşama hakkı, mülkiyet hakkı, din ve vicdan özgürlüğü
3. Mevali politikası gereği ayrımcılık yapılmış, fıkıh kuralları dı- gibi haklara karşılık gelmektedir.
şında vergiler alınmış, dolayısıyla İslam dininin özü olan Kur’an 3. Her iki belgede de diğer dinden olanların varlığı kabul edilmiş,
ve sünnetin dışına çıkılmıştır. Bu durum, tebaanın bir kısmı ortak sosyal yaşam kurallarına uyulduğu takdirde sosyal ve
arasında huzursuzluğa neden olmuş ve devlet içinde çatışmalar ekonomik faaliyetler güvence altına alınmıştır. Her iki belge de
yaşanmıştır. Mevali politikası kapsamındaki uygulamalar nede- yeni bir muhitte ortak bir hukuk düzeni sağlamak ve yeni bir
niyle insanlar İslam dinine girmekte tereddüt etmiş girenler ise sosyal yapı kurmak hedeflenmiştir.
mevcut Müslümanlarla kaynaşamamışlardır. Bu durum toplum- 4. Öğrencilerin bu soruya bilgi birikimi doğrultusunda “Ulusla-
da olması gereken birlik beraberliğe zarar vermiş tebaa arasında, rarası basın kuruluşlarında bu antlaşmanın haber olarak sunul-
yönetici aile olan Emevi ailesine karşı bir tepki oluşmuştur. masını sağlardım.” gibi cevaplar vermesi beklenmektedir.
4. Öğrencilerin kendi görüşleri olacaktır. Ancak öğrencilerden
Emevi yönetimine karşı tepkili olmak, diğer mevalilerle birlikte Etkinlik No.: 113
hareket etmek ve İslam’da bu uygulamanın olmadığına dair ka-
muoyu oluşturmak gibi cevaplar beklenmektedir. 1. Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak “Kültür ve bilime ön-
celik verilmesi. Önde gelen bilim insanlarının burada bulun-
Etkinlik No.: 110 ması. Zengin kütüphanelere sahip olması. Bilim insanlarına ve
1. Hz. Peygamber Veda Hutbesi’nde eşitlik, kardeşlik ve takva üze- öğrencilere sunulan imkânların iyi olması.” vb. farklı cevaplar
verilebilir.
rinde durmuştur. Dolayısıyla Hz. Peygamber Dönemi’nde tüm
Müslümanlar eşit ve kardeş olarak kabul edilmiştir. Buna karşın 2. Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak “İbn-i Sina, çünkü ki-
Emeviler Dönemi’ndeki mevali anlayışı ile Müslüman Araplar, tapları Batı’da hâlâ okutulmaktadır. Aynı zamanda tıbbın baba-
kendini diğer Müslüman milletlerden üstün görmüş ve mevali sıdır.” vb. farklı cevaplar verilebilir.
olarak kabul edilen kesim sistematik olarak ayrımcılığa maruz 3. Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak “İçinde bulunduğu
bırakılmıştır. Bu durum eşitlik ve kardeşlik değerlerine zıt olup
İslam’ın özüne aykırıdır. toplumun bilime verdiği değer. Yetiştiği toplumun farklı ve yeni
ortaya çıkan bilgiye hazır oluşu, bilim insanına değer vermesi,
2. Hukuk devleti olmalıdır. Ülkede yaşayan tüm vatandaşlar ya- okumaya yazmaya önem vermesi, kütüphanecilik bilincinin var
salar önünde eşit haklara sahip olmalı ve sistematik olarak bir olması, bilimin devamının sağlandığı bir ortam oluşması.” vb.
kesim ayrımcılığa maruz tutulmamalıdır. farklı cevaplar verilebilir.
3. Veda Hutbesi ile benzerlik göstermektedir. Günümüz insan 4. Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak “Birçok alanda eserleri
hakları evrensel bildirisinde kişi hak ve hürriyetleri, eşitlik ve olduğu için İlim Örümceği” , “Doğu ve Batı dünyası arasında
özgürlük, can ve mal güvenliği gibi değerler öne çıkmıştır. Hz. bir köprü görevi gördüğü için Doğu’nun ve Batı’nın Âlimi” vb.
Peygamber de Veda Hutbesi’nde yüzyıllar öncesinde bu değer- cevaplar verilebilir.
ler üzerinde durmuştur.
Etkinlik No.: 114
Etkinlik No.: 111
1. • Mısır’da kurulan ilk Türk-İslam devleti olmaları ve kendinden
1. Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak “Kurtuba Üniversi- sonra kurulacak Türk-İslam devletlerine idari, siyasi, askerî,
tesi’nin dönemin önde gelen üniversitelerinden olması; önde sosyal ve ekonomik yönden örnek teşkil etmeleri.
gelen bilim insanlarının bulunması; öğrencilere sunulan im- • Hâkim oldukları süre içerisinde Mısır’ı her alanda kalkındır-
kânların iyi olması; Kurtuba şehrinin sahip olduğu avantajları maları.
değerlendirmek istemeleri” vb. farklı cevaplar verilebilir. • Kültürel miras bırakmaları.
2. Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak “Maaşlarının yükseltil- • Sosyal devlet anlayışı sergilemeleri.
mesi her türlü ilmî çalışmaların desteklenmesi, istenilen mater-
yallerin temin edilmesi, zengin bir kütüphane oluşturulması” 2. Tarih boyunca âlim ve edipler saygı gördükleri, ilmin ve sanatın
vb. farklı cevaplar verilebilir. değer verildiği ülkelerde yaşamışlardır. İlim ve sanat ise mede-
ni ve özgür düşüncenin hâkim olduğu toplumlarda gelişmiştir.
3. Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak “Bilim insanları tara- Bu toplumlarda rahat çalışma ve üretme imkânı bulan âlim ve
fından tercih edilir. Kültür ortamının genel seviyesi yükselir. edipler, bulundukları ülkelerin bilimsel ve sanatsal gelişimle-
İlmî rekabet ortamı sağlanır. Dinamik bilgi işleyişinin merkezi rinde büyük rol oynamışlardır. Bu durum hem ülkelerin hem
hâline gelir.” vb. farklı cevaplar verilebilir.

297