Page 295 - Tarih 9 | Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 9

CEVAP ANAHTARLARI

Etkinlik No.: 91 NE ZAMAN? İlk ve Orta Çağlarda, MS. 52 yılında
1. Din değişikliği yaşanmıştır. Türkler, Manihaizm dinini benim- NEREDE? İç Asya’da Hun, Kök Türk Uygur ve Çin ülkelerinde
semiştir. Ayrıca Çinliler, Türklerin iç işlerine müdahalelerde NİÇİN? Eski Türk ekonomisi hayvancılığa dayanıyordu. Hun,
bulunarak ülkede karmaşalar yaşanmasına yol açmıştır. Kök Türk ve Uygurlar hâkimiyetleri altındaki topraklarda tica-
2. Hun akınlarına karşı savunma amaçlı Çin seddi yapılması. Kök- reti canlandırmak için ihtiyaç fazlası malları veya ticaretini yap-
türklerde Çin esaretinden kurtulma ve bağımsızlığı koruma mak için yetiştirdikleri canlı hayvanları ve hayvanlardan elde
mücadelesi verilmesi. Uygurlarla iyi ilişkiler ve kültürel alışve- ettikleri mamulleri Çin ülkesine satıyorlardı.
rişin kurulması. NASIL? Hun Türkleri kendi hayvanlarından elde ettikleri yün-
3. Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak “Mustafa Kemal Ata- den yapılmış örtüleri, kumaşları, keçe ve deriyi komşu ülkelere
türk, Sultan II. Mahmut” gibi medenileşmek adına köklü deği- ihraç ediyorlardı. Kök Türkler ihtiyaç fazlası olarak çok mik-
şimler gerçekleştiren Türk liderlerinin isimleri verilebilir. tarda at ve koyun yetiştirip bunları komşu ülkelerden özellikle
Çin’e ihraç ediyorlar bunun karşılığında da Çin’den ipekli ku-
4. Öğrencinin bilgi birikimine bağlı olarak “Ülkede farklı gruplaş- maşlar alıyorlardı. Uygur döneminde de Çin’e olan canlı hay-
malar ortaya çıkarabilir;. Kaos, karmaşa ve iç çatışmalar yaşana- van ihracı devam etti. Uygur Kağanları, Çin’e daha fazla canlı
bilir” vb. cevaplar verilebilir. hayvan satabilmek için siyasi ve askerî güçlerini bir baskı aracı
olarak kullanmışlardır.
Etkinlik No.: 92
NELER YAPIYORLAR? Mesela, Hun Türkleri MS 52 yılında
SİYASİ Türkler ile yerleşik topluluklar arasındaki ilişkilerin ça- Çin’e çok miktarda sığır sevk etmişler ve bunları Çin pazarla-
tışma ve uzlaşma şeklinde gerçekleşmesi, Hunların siyasi, eko- rında satmışlardı. Çin sarayına at ve kürk sunmuşlar karşı-
nomik ve kültürel farklar nedeniyle çatışma yaşadıkları Çinlilere lığında da ipek almışlardı. Kök Türkler ihtiyaç fazlası olarak
karşı bazen saldırmayı bazen de uzlaşmayı tercih etmeleri Hun çok miktarda at ve koyun yetiştirmekteydi ve bunları komşu
Çin ilişkilerinin siyasi boyutudur. ülkelerden özellikle Çin’e ihraç ediyorlar bunun karşılığında da
ASKERÎ Hunların, Çin kervanlarına yaptıkları askerî akınlar ile Çin’den ipekli kumaşlar alıyorlardı. Uygurlar satmak için Çin’e
İpek Yolu’nun denetimini ele geçirmeye çalışmaları, Çinlilerin gönderdikleri atlarının hepsini almaları için Çinlileri âdeta zor-
Çin Seddi’ni inşa etmeleri, Hunlarla yaptıkları askerî mücadele- lamaktaydılar. Çinliler de aralarındaki barışı korumak için Uy-
ler Hun Çin ilişkilerinin Askerî boyutudur. gurların bu zorlamasına ister istemez boyun eğmek durumunda
KÜLTÜREL VE SOSYAL İpek Yolu’nun geçtiği bölgeler ve bu kalıyorlardı.
bölgelerin zengin şehirleri için Hunlarla Çinlilerin karşı karşıya Öğrencilerin bilgi birikimlerine ve hayal güçlerine bağlı olarak
gelmesi, Hunların Çin’e yünden yapılmış örtüler, kumaşlar ile farklı cevaplar verilebilir.
keçe ve deri gibi kendi kültürlerini yansıtan mamuller ihraç et-
meleri, Çinlilerin konargöçer Türkleri yerleşik hayata geçmeye Etkinlik No.: 94
teşvik edip kültürlerini yok etmeye çalışmaları, Çinlilerin kendi 1.
inanç sistemlerini konargöçerler arasında yayarak kültürel kim- Temel etken ticarettir; her iki devlet de ihtiyacı olan maddele-
liklerini kaybetmeleri için çalışmaları Hun Çin ilişkilerinin ri temin edebilmek amacındadır. Özele indirilecek olursa İpek
kültürel boyutudur. Yolu ticareti denebilir.
Hunların ticareti canlandırmaya yönelik politikaları, Çin’e yün- 2. Siyasi, ticari, zirai ve sosyal (toplumsal) alanlarla ilgilidir.
den yapılmış örtüler, kumaşlar ile keçe ve deri ihraç etmeleri,
bunların hepsini kendi hayvanlarından elde etmeleri, Çinlilerin 3. Birinci, üçüncü ve dördüncü maddeler siyasi içeriklidir.
ise askerî olarak başa çıkmakta zorlandıkları Türk toplulukları- 4.
na karşı farklı yöntemler uygulayarak kendilerini savunmaları, Türkler, Çinlilerden ağırlıklı olarak tarımsal ürünler talep et-
savaşçı konargöçer Türk toplulukları arasındaki düşmanlıkları mişlerdir. Çünkü bozkırda iklimin elverişsiz olmasından ve gö-
çebe bir yaşam sürdüklerinden dolayı tarım yapmadıklarından
kışkırtıp onları zayıf düşürmeye çalışmaları, konargöçerlere bu ürünlere ihtiyaç duymuşlardır.
para ve sosyal statü unvanları vererek onları sınır bölgelerine
yerleştirip ve düşmanlarına karşı kullanmaları Hun Çin ilişkile- Etkinlik No.: 95
rinin sosyal boyutudur.
EKONOMİK Hunların, Çin kervanlarına yaptıkları askerî akın- 1. Öğrencinin bilgi ve birikimine bağlı olarak ticari gelirler, asker
lar ile İpek Yolu’nun denetimini ele geçirmeye çalışması, Çinli- temini vb. fırsatlar ile düşmanların artması, ülke yönetiminde
lerin Çin Seddi’ni inşa etmeleri, Hunlarla yaptıkları ekonomik zorluklar vb. ekseninde farklı cevaplar verilebilir.
mücadelele, Hunların ticareti canlandırmaya yönelik politika- 2. Öğrencinin bilgi ve birikimine bağlı olarak çeşitli cevaplar ve-
ları, Hunların ekonomisinin hayvancılığa dayanması ve ihraç rilebilir.
malları arasında canlı hayvan ve hayvan ürünlerinin olması, Örnek:
barış zamanlarında Çin’e çok miktarda sığır sevk etmeleri ve
bunları Çin pazarlarında satmaları, Çin sarayına at ve kürk sun-
maları bunun karşılığında ipek almaları, Çin’e yünden yapılmış
örtüler, kumaşlar ile keçe ve deri ihraç etmeleri, bu mamulleri
kendi hayvanlarından elde etmeleri Hun Çin ilişkilerinin eko-
nomik boyutudur.

Etkinlik No.: 93
1. KİMLER? Türkler yani Hunlar, Kök Türkler, Uygurlar; Çinli-
lerle ve komşu ülkelerle ticaret yapıyorlar.

293