Page 293 - Tarih 9 | Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 9

CEVAP ANAHTARLARI
li alanlar ise akarsu ve göllere yakın, sulama imkanı bulunan Etkinlik No.: 82
yerler olmuştur. Bu açıdan haritaya bakıldığında Anav kültür
çevresinin Aral gölü ve Ceyhun nehri arasında bir yerde olduğu 1. Kağanın görevleri: Ordular sevk etmek, toplumda birlik ve
görüldüğünden burada tarım yapılmış olma ihtimalinin yük- bütünlüğü sağlamak, halkın maddi ihtiyaçlarını karşılayarak
sek olduğu söylenebilir. Ayrıca c şıkkındaki metinde bu kültür onların refahını arttırmak ve töreyi düzenlemek.
çevresinde ekmek üretimi yapıldığı şeklinde bir veri vardır. Bu Sosyal devlet; “Bireylerin temel ihtiyaçlarının karşılanması için
bilgiden de hareketle bölgede buğday üretimi, yani tarım yapıl- asgari yaşam standartlarının devlet tarafından sağlanması.”
dığı sonucu çıkarılabilmektedir. Yine aynı şekilde bu bölgede olarak tanımlanabilir. Yazıtlarda geçen “Türk milleti için gece
taş değirmenlerin de kullanılmış olacağı yorumu yapılabilir. uyumadım, gündüz oturmadım. Çıplak milleti giydirdim, fakir
milleti zengin ettim.” sözleri günümüz sosyal devlet anlayışıyla
3. Madenleri işlemeyi bilen atlı-savaşçı bir topluluktan söz edildi- benzerlik göstermektedir.
ğine göre burada yapılan kazılarda ok, yay, kılıç gibi hafif süvari
silahlarının bulunması muhtemeldir. Yine altından yapılma ha- 2. “Üstte mavi gök, altta yağız yer kılındıkta, ikisi arasında insa-
fif süs eşyalarının da bulunması muhtemel görülebilir. noğlu yaratılmış. İnsanoğlunun üzerine ecdadım Bumin Kağan,
İstemi Kağan oturmuş.”
4. Atın konargöçer savaşçı Türk toplulukları açısından önemi “Doğuda gün doğusuna, güneyde gün ortasına, batıda gün batı-
hakkında öğrenci özgün yorumuyla bir paragraf yazacaktır. sına, kuzeyde gece ortasına kadar bütün milletleri kendime tabi
kıldım ve hepsini düzene soktum.”
Etkinlik No.: 79 “Tanrı lütfettiği için illiyi ilsizletmiş, kağanlıyı kağansızlatmış,
düşmanı tâbi kılmış, dizliye diz çöktürmüş, başlıya baş eğdirmiş.”
Öğrencilerin bilgi birikimlerine ve hayal güçlerine bağlı olarak “Tanrı yardım ettiği için gözle görülmeyen, kulakla işitilmeyen
farklı cevaplar verilebilir. yerleri milletime kazandırdım. Tanrı buyurduğu için dört taraf-
taki milleti düzene sokup tertipledim.’’
Etkinlik No.: 80 Bu anlayış Türklerde uzun vadeli stratejiler oluşturulmasında ve
1. Türklerin etkileşimde olduğu kültür çevreleri; doğuda Kingan yeni hedefler belirlenmesinde önemli bir yere sahip olmuştur.
Dağları, batıda Hazar Denizi, kuzeyde Sibirya, güneyde ise Çünkü Türkler bu ülkü sayesinde dinamik bir yapıya sahip ol-
Hindikuş ve Karanlık Dağları ile çevrili olan bölgelerdir. muş ve belirlenen yeni hedeflere doğru yoğunlaşmıştır.

2. Afenesyevo kültüründe keçeden yapılmış eğer takımının bu- 3. Türk devlet anlayışında devlet ile töre birbirinden ayrı dü-
lunması; şünülemeyen, biri diğerinin tamamlayıcısı olan unsurlardır.
• Keçenin yünden yapılması ve at koşumuna dönüştürüle- Töre devletle özdeşleştirilmiştir. “İli tutup töreyi düzenlemiş.”
rek kullanılması, bu bölgede hayvancılığın yapıldığını Cümlesi Türklerde kağanın yasa koyduğunu ve töreyi düzenle-
• At koşumu üzerinde çeşitli görsellerin bulunması, bu kül- diğini gösterir.
türde resim sanatanın olduğunu
• Keçe üzerindeki resmi yapabilmek için bitkilerden boya 4. Türk milletinin kıyamete kadar yaşayacağı mesajı verilmekte-
yapma yöntemini (kök boya) bildiklerini dir. Bu durum daha sonraları “Devlet-i ebed- müddet” olarak
• Dokumacılık yapıldığını tabir edilmiştir.
• El sanatlarının olduğunu gösterir.
Etkinlik No.: 83
1. Öğrencilerin bilgi birikimlerine ve hayal güçlerine bağlı olarak
3. farklı cevaplar verilebilir.
Afanesyevo Andronava Karasuk Tagar
Külütürü Külütürü Külütürü Kültürü
Etkinlik No.: 84
4000 2500 1700 1200 1000 700 300 1. Öğrencinin bilgi ve birikimine bağlı olarak Durum 1 için ülke
topraklarının korunması ile savaş yönetimi sorunu ve Durum
Anav Kültürü 2’de halkın ekonomik, sağlık vb. sorunları ekseninde farklı ce-
vaplar verilebilir.
Etkinlik No.: 81 2. Öğrencinin bilgi ve birikimine bağlı olarak Hakanların Tanrı
buyruğu doğrultusunda kut gereği milleti refah ve barış içinde
1. Türk devletlerinde hâkimiyetin kaynağı, ilahi bir güç olan Gök yaşatma, kurultay toplama, ülüş ilkesi, asker toplama, orduyu
Tengri’den alınan yönetme yetkisi olan kut anlayışına dayanı- yönetme vb. ekseninde farklı cevaplar verilebilir.
yordu. Böylece hükümdar, Gök Tengri’den aldığı iktidar gücüy-
le ülke içinde meşruiyetini sağlamlaştırır, dağınık boyları idare- 3. Öğrencinin bilgi ve birikimine bağlı olarak Hakanların diplo-
si altında birleştirir ve sınırları genişletirdi. matik ilişkiler kurması, kurultayı toplayıp savaş kararı alması,
2. Kağan, ülke yönetiminde kendi ailesinden kişileri önemli gö- asker toplaması, orduyu yönetmesi vb. ekseninde farklı cevaplar
verilebilir.
revlere getirirdi. Böylelikle bütün ülke aynı ailenin kontrolünde
kalır, kardeş ve oğulların yönetim tecrübesi kazanmaları sağla- 4. Öğrencinin bilgi ve birikimine bağlı olarak Kurultayda alınan
nırdı. Ayrıca bu yönetim anlayışı, kağanın ailesine rakip güçle- kararların farklı görüşler de dikkate alındığından daha isabetli
rin oluşmasına da engel olurdu. olması, Kurultay kararı sonucu ortaya çıkan tüm gelişmelerden
herkesin razı olması vb. ekseninde farklı cevaplar verilebilir.
3. Kurultay ile günümüzde halkın devlet yönetiminde söz hakkı
sahibi olmasını sağlayan Türkiye Büyük Millet Meclisi arasında Etkinlik No.: 85
benzerlikler kurulabilir.
1. Bozkır coğrafyası tarımdan çok hayvancılığa uygun olduğu
4. Öğrencinin bilgi birikimi doğrultusunda öznel cevaplar verme- için Türk topluluklarını konar-göçer hayat tarzına yöneltmiştir.
si beklenmektedir.

291