Page 87 - Biyoloji 11 | 1. Ünite

Sindirime etki eden hormonlar Tablo 1.3.2'de gösterilmiştir.

Tablo 1.3.2: Sindirim Sisteminden Salgılanan Hormonlar ve Etkileri
Hormon Adı Salgılandığı Organ Etkisi

Kan yoluyla mideye gelerek
Gastrin Mide mide öz suyunun salgılan-
masını uyarır.

Pankreastan sindirim
enzimlerinin salgılanması-
Kolesistokinin İnce bağırsak
nı sağlar. Safra kesesinden
safranın salınmasını uyarır.

Pankreası uyararak bikar-
Sekretin İnce bağırsak bonat iyonu salgınmasını
sağlar. Karaciğerde safra üre-
timini uyarır.

Besinlerin Emilimi
Sindirim kanalında sindirilmiş besinlerin mukozadaki epitel hücreleri tarafından alınarak kana veya lenfe
verilmesine emilim denilir. Besin maddelerinin emiliminin büyük çoğunluğu ince bağırsakta gerçekleşir.
Midede henüz sindirim tamamlanmadığı ve emilim yüzeyi yeterince büyük olmadığı için emilim azdır.
Yağda çözünen ilaçlar ve alkol gibi bazı maddeler mideden emilir. Emilimin önemli kısmı ince bağırsakta ger-
çekleşir. Emilim yüzey alanı, ince bağırsaktaki villus ve mikrovilluslar sayesinde çok arttığı için besin emilimi,
ince bağırsaktan dolaşım sistemine doğru etkin bir şekilde gerçekleşir.
Glikoz, fruktoz, galaktoz ve amino asitler, kısa zincirli yağ asitleri, B ve C vitaminleri, su ve mineraller ince
bağırsak epitelinden kılcal kan damarına geçer. Bu geçiş hem pasif taşımayla hem de aktif taşımayla gerçek-
leşir. Bu maddeler, yemek yedikten bir süre sonra ince bağırsakta yüksek konsantrasyondadır. Bu nedenle
kolaylaştırılmış difüzyonla kana geçer. İnce bağırsak yüzeyindeki kılcallardan toplardamara ve oradan da kapı
toplardamarına geçip karaciğere taşınır. Karaciğer, kapı toplardamarındaki kanla gelen besin maddelerinin
birçoğunu birbirine dönüştürebilir. Bu nedenle karaciğeri terk eden kandaki besin maddelerinin oranı, kapı
toplardamarındaki kandakinden farklı olabilir. Karaciğerden karaciğer toplardamarıyla alt ana toplardamara
oradan da kalbe gelir ve bunlar vücuda pompalanır (Tablo 1.3.3). Geçiş sadece pasif olarak devam etseydi iki
tarafta bu maddelerin konsantrasyonu eşitlenince madde transferi sona ererdi. Bu maddelerin bir kısmı da
kalın bağırsaktan atılırdı. Aktif taşımanın olması besin maddelerinin hemen hepsinin kana geçişini garantiler.

Tablo 1.3.3: Kan Kılcalları ile Taşınan Besinlerin İzlediği Yol

Monosakkaritler,amino asit, su, Villusları saran Kapı
mineraller, B ve C vitaminleri, kılcal kan damarı toplardamarı Karaciğer
kısa zincirli yağ asitleri

Alt ana Karaciğer
Kalbin sağ kulakçığı toplardamar toplardamarı

99