Page 42 - Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi | 4.Ünite

Göçler iç ve dış göç olmak üzere ikiye ayrılır:
İÇ GÖÇ

İç Göçler
Siyasi, sosyal ve ekonomik ne-
denlerle ülke sınırları içerisinde bir
Türkiye’de köy-kent arasındaki gelir farklarının kent
lehine artması, kentteki ulaşım ve haberleşme olanak- bölgeden başka bir bölgeye yerleş-
mek için gerçekleştirilen nüfus ha-
larının köye göre daha hızlı ve gelişmiş olması ve kent- reketleridir.
lerdeki sosyal imkânların çeşitliliği iç göçlerin yaşanma-
sında etkili olmuştur. Ayrıca tarımda makineleşmenin
yaygınlaşmasıyla tarım işçilerine olan ihtiyacın azalması ve Marshall Yardımları ile Türkiye’ye biçilen
tarım ülkesi rolünden sanayi ülkesi rolüne geçişin tarımın önemini azaltması da iç göçlere sebep
olmuştur. Tarımla uğraşan kesim iş bulma arzusuyla şehirlere göç etmiştir (Görsel 4.37). Sanayi te-
sislerinin özellikle batı kentlerinde veya kent yakınlarında kurulması iç göçün yönünü Trabzon, Rize,
Malatya, Çorum, Kastamonu gibi illerden İstanbul, Ankara, İzmir, Mersin, Sakarya, Bursa gibi illere
yöneltmiştir. Darbeler sonrasında özellikle Özal döneminde yaşanan ekonomik iyileşme ile küçük ve
orta boy sanayi kuruluşlarının sayısının artması da iç göçü etkilemiştir.
Türkiye’de yaşanan iç göç birçok sorunu da beraberinde getirmiştir. Köyden kente göçle tarımsal
üretimde yaşanan azalma, bu alanda ithalata yönelmeye sebep olmuştur. Bu durum ülke ekonomisini
olumsuz etkilemiştir. Hızlı sanayileşme ile eş zamanlı olarak çarpık ve sağlıksız bir şehirleşme ortaya
çıkmıştır. Sanayi kuruluşlarında geçimlerini arayan kırsal kesim insanı, barınma ihtiyacını gidermek
için gecekondulaşmanın ortaya çıkmasına neden olmuştur. Siyasi iktidarlar ve partiler gecekondu-
laşmayı siyasi çıkarları için kullanmışlardır. Gecekondulaşma sonucunda oluşan çarpık kentleşme,
uzun vadede hizmetlerin topluma daha pahalı olarak ulaşmasına neden olmuştur. Büyüyen şehirlerde
ulaşım, sağlık, kanalizasyon, içme suyu, yeşil alan, eğitim gibi toplum hizmetlerinde yetersizlikler ve
çözüm bulunamayan ciddi sorunlar ortaya çıkmıştır. Yaşadıkları yerlerden kalabalıklar hâlinde kentle-
re göç edenler, kendi kültür ve geleneklerini yaşattıkları semtler oluşturmuşlardır.

Tablo.8: Türkiye’de Yıllara Göre İç Göç Hareketleri

Yıllar 1975-1980 1980-1985 1985-1990

Şehirden şehre 1.752.817 2.146.110 3.359.357
göç (Kişi)

Köyden şehre 610.067 860.438 969.871
göç (Kişi)
O. Bahar, F. Bingöl, s. 58’den uyarlanmıştır.

Görsel 4.37: Göç eden bir aile

Dış Göçler

Türkiye, Batı Avrupa ülkelerine işçi göndermek üzere DIŞ GÖÇ
1961’de Almanya, 1964’te Avusturya, Belçika ve Hollan-
da, 1965’te Fransa ve 1967’de İsveç ile ikili antlaşmalar
yapmıştır. Türkiye’nin yurt dışına işçi göçüne sıcak bak- Siyasi, sosyal, ekonomik vb.
masının en önemli nedeni işçilerin yetişmiş insan gücü nedenlerle bir ülkeden başka bir ül-
olarak dönecekleri Türkiye’de kalifiye eleman olarak ça- keye yerleşmek için gerçekleştirilen
lışmalarının sağlanacak olmasıydı. Almanya’ya 1965’te nüfus hareketleridir.
giden işçilerin üçte biri, 1969’da gidenlerin ise dörtte biri

184