Page 44 - Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi | 4.Ünite

Avcıoğlu, Mihri Belli (Görsel 4.40) gibi önde gelen fikir insanları ve Yön dergisi gibi yayınlar tarafından
eleştirilere maruz kaldı. Özgürlük ortamının da verdiği hava üniversite gençliğinde, yayınlarda ve siya-
sette bölünmelere neden oldu. Bu ortamda CHP, solda marjinalleşmenin önüne geçmek için 1965’te
ortanın solu fikrini ideoloji olarak kabul etti. Sol partilerin 1969 seçimlerinde aldığı başarısız sonuçlar,
Türkiye’de sosyalizmin inşasının seçimle değil, devrimle olabileceği yönündeki inancı güçlendirdi.

Mihri Belli

TİP, sosyalist düzenin tesisi yönündeki bilimsel yönteme ihanet etmek-
teydi. Bir kere parlamentarizm yolu benimsenemezdi. Türkiye işçi sınıfı hem
sayı hem de bilinç olarak yeterli seviyede değildi. Yapılacak iş, içinde millî Görsel 4.40
burjuvazinin de bulunduğu geniş tabanlı bir antiemperyalist blok oluşturmak- Mihri Belli
tan geçiyordu. Tarihi boyunca en ilerici ve örgütlü kurum olan ordu da bu
bloka dâhil edilmeliydi. Çözüm, Millî Demokratik Devrim Tezi’nin hayata ge-
çirilmesiyle olur.

Yazar Melek Zorlu, TKP’den TİP’e Sol Kemalizm: MDD Örneği’nden düzenlenmiştir.

Düşünce Hayatını Şekillendiren İdeolojiler

Türkiye’de siyasal ve ideolojik çatışmayı artıran olgu; geleneksel, sosyal ve ekonomik düzenin
bozulması ve bunun sonucunda yaşanan toplumsal yabancılaşmaydı. Toplumsal yabancılaşma,
ülkede zaten var olan kültürel yabancılaşmanın yol açtığı güvensizlik duygularını iyice yoğunlaş-
tırmıştı. Bir güvenlik hissi arayışıyla dinsel ve ulusal kimliğin yeniden vurgulanması, sağcı fikirleri
özendirdi. Ekonomik değişimler ve toplumsal göç, yeni uyum ve gelir dağılımı sorunlarını doğurdu.
Bu ise başta Marksizm olmak üzere sol ideolojilerin güçlenmesine yol açtı. Hem sağ hem de sol
ideolojiler, sosyal olgulara bir açıklama getirmeye ve gelecek için bir bakış açısı geliştirmeye çalışı-
yordu. Bir kişinin bu ideolojilerden birini seçmesi, genellikle bir rastlantının veya koşulların sonucu
oluyordu. Ekonomik kalkınma ve iç göç, toplumsal değişimin en önemli nedenleriydi.

Prof. Dr. Kemal Karpat, Tarihçi, Türk Dış Politikası Tarihi, Timaş Yayınlarından düzenlenmiştir.

12 Mart Muhtırası

Siyasi hayattaki dalgalanmaların temel nedeni istikrarsızlıktır. İsmet İnönü’nün söylediği şu söz duru-
mun vahametini anlatması bakımından önemlidir. “Sizin bildiğiniz iki darbe girişimi var ancak biz on beş
darbe girişimini, daha hazırlık aşamasında iken engelledik.” 12 Mart Muhtırası öncesindeki olumsuzluk-
lar âdeta muhtıraya davetiye çıkarır mahiyettedir. 1968 senato yenileme seçimlerinde yaklaşık 20 ilde
AP ve CHP’liler arasında çıkan çatışmalarda 15 kişi ölmüş, 47 kişi yaralanmıştır.
1969 seçimlerinde bir kez daha tek başına iktidar olan AP’nin içerisindeki eski DP’liler 41’ler Grubu
olarak örgütlenerek parti içi muhalefete başlamıştır. 1970 bütçesinin meclisten geçmemesi Süleyman
Demirel’i istifaya mecbur bırakmıştır. Siyasi alanda yaşanan bu olayların yanında;

186