Page 12 - Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi | 5.Ünite

8372

Görsel 5.9: Gazete manşeti
Srebrenica Katliamı Karaborsa Toplama Kampları
11.07.1995
Saray-Bosna’da karaborsa Sayısı tam olarak bilinme-
Güvenli bölge ilan edilen şehri, yüzünden 1 litre benzin 40 mark, mekle birlikte 100’ün üzerinde
BM Barış Gücüne (UNPROFOR) 1 kilo peynir 60 mark, 1 kilo et etnik kıyımın yapıldığı topla-
bağlı 400 Hollandalı asker koru- 100 marktı. Müslümanların elle- ma kamplarında yaklaşık 250
yordu. Hollandalı komutanın Rat- rindeki tüm stoklar tükenmiş, tüm bin insan toplandı. Bunlardan
ko Miladiç (Sırp Kasabı) komuta- ümitler dışarıdan gelecek insani 17 bini öldü. Bu kampların
sındaki Sırp çetelerine terk ettiği yardımlara bağlanmıştı. Çalışan- en korkunçlarından biri olan
şehirde 8372 Boşnak öldürüldü, lar sembolik olarak 5 mark maaş Omarska Kampı’ndaki kırmızı
binlerce kız çocuğu ve kadın in- alıyordu. (ölüm) ve beyaz (işkence) ev-
sanlık dışı muamelelere maruz BM Barış Gücü, kişi başına ler soykırımın yaşayan tanık-
kaldı. Binlerce Boşnak, mülteci yıllık 200 gram çay veriyordu. larıdır.
durumuna düştü (Görsel 5.9).

MAVİ KELEBEKLER
Bosna Savaşı’nın Bilançosu

Yaklaşık 300 bin Boşnak hayatını kaybet- Boşnakların gömüldüğü
ti, 3,5 milyon insan göçmen durumuna düştü, toplu mezarlar çok derin kazı-
30 bin kişi kayboldu, 500 toplu mezar ortaya lıp üzerleri yeşillendirildiği için
çıkarıldı. Bu toplu mezarların birçoğu mavi bulunmaları çok zor olmuştur.
kelebekler sayesinde tespit edildi. Kültürel Toplu mezarların olduğu
mirasın %80’i yok edildi [İslam Tarih Sanat ve yerlerde misk otundaki artışlar
Kültür Araştırma Merkezi (IRCICA) verilerine mavi kelebek (Görsel 5.10)
göre 481 cami]. sayısında da artışlara neden
Görsel 5.10
Sırplar Bosna’da din ve kültür adına ne olmuştur. Bu durum dikkat çe- Mavi kelebek
varsa hepsini yok etmek istediler. 25 Ağus- kince bölgede kazılar yapılmış
tos 1992’de Bosna Ulusal Kütüphanesi ve ve toplu mezarlara ulaşılmıştır. Bu şekilde bulunan
Üniversite Kütüphanesi bombalanarak 1,5 toplu mezar sayısı 300 civarındadır. Yeri tespit edilen
milyon cilt nadir eser yok edildi. Eski Yugos- toplu mezarlardaki cesetler, her yıl 11 Temmuz’da ya-
lavya Müslümanları Reisü’l-Uleması Yakup pılan toplu cenaze töreniyle Srebrenica’daki Potoçari
Selimovski’ye göre 1000’in üzerinde vakıf bi- mezarlığına defnedilmektedir (Görsel 5.11).
nası, 730 cami, 86 türbe, 540 medrese, 15
tekke yıkılarak yok edildi. Sırp işgal bölgele-
rindeki camilerin %90’ı tamamen yıkıldı. Fo-
ça’da Avrupa’nın en muhteşem camilerinden
olan Alaca Cami, Bosna’da en eski cami olan
1448 tarihli Ustikolina Camisi, Saraybosna’da
1450’den kalma Gazi Hüsrev Paşa Camisi ve
Kütüphanesi, 1565 tarihli İmparatorluk Cami-
si, Doğu Enstitüsü Kütüphanesi ve Saraybos-
na Üniversitesi, Mostar’da Mostar Köprüsü
başta olmak üzere onlarca cami ve yüzlerce
mimari eser kısmen veya tamamen yok edildi.
Görsel 5.11: Potoçari’de toplu cenaze merasimi (2013)
228