Page 45 - Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi | 5.Ünite

ETKİNLİK
4.

Kerkük

2003’te Amerikan güçleriyle birlikte Kerkük’e giren peşmergeler, tapu ve nüfus kayıtlarını
talan ettiler. Irak’ın ABD tarafından işgali sonrası Kerkük’te Saddam dönemindeki Araplaştırma
politikasının yerini Kürtleştirme politikası aldı. Kerkük’e yalnız güney bölgelerinden değil Suri-
ye’den de Kürtlerin yerleştirildiği ileri sürüldü.
Iraklı Kürtler, Kerkük’e yerleştirilenlerin Saddam döneminde bölgeden gönderilenler olduğu-
nu iddia ederken Türkmenler 10 bin civarında Kürt gönderildiği hâlde işgal sonrası 600 bin civa-
rında Kürt yerleştirildiğini dile getirmektedir.

1. Kerkük’te tapu ve nüfus kayıtlarının talan edilmesinin nedenleri neler olabilir?
Tartışınız.
2. Şehrin demografik yapısının değiştirilmek istenmesinin nedenlerini ve sonuçlarını
tartışınız.

5.6.3. Irak ve Suriye’deki Siyasi, Sosyal Gelişmelerin Bölgeye Etkileri

1. Körfez Savaşı sonrasındaki ambargo süreci ve 2003’te başlayan Irak işgali, gerek Irak içinde ge-
rekse bölgede yeni insani krizler doğurdu. İşgalle yaşanan dönüşüm, Irak’ta önemli toplumsal sorunları
da beraberinde getirdi. İşgalin sürdüğü 2006 yılında türbe bombalamalarıyla başlayan süreçte Irak halkı,
bizzat Irak içindeki unsurların çatışmalarından kaynaklanan güvenlik sorunuyla karşı karşıya kaldı. Hak-
sız gözaltılar, keyfî tutuklamalar, işkence ve infazlar Irak’ta hayatın bir parçası oldu. Bunlara ilave olarak
ülke içerisinde farklı kesimler arasında başlayan çatışmalar, önemli güvenlik sorunları ortaya çıkardı ve
binlerce sivilin ölümüne sebep oldu. Gerçekleşen ölümler ve yaralanmalar geride birçok sahipsiz yetim
ve dul bırakırken nüfusun 4 milyona yakın bölümü de yerlerini terk etmek zorunda kaldı. Bunlardan 2,2
milyonu Irak içinde yer değiştirmiş, diğerleri de Suriye ve Ürdün başta olmak üzere komşu ülkelere iltica
etmiştir. Göç hareketlerinin yoğun yaşandığı 2006 ve 2007 yılında konu uluslararası toplumun günde-
mine geldiği hâlde Suriye ve Ürdün’de bulunan Iraklıların durumuyla ilgili gerekli insani adımlar atıla-
mamıştır. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği raporlarına göre Suriye’de 1,5 milyon Iraklı
mültecinin bulunduğu tahmin edilmektedir. Yine Ürdün’de 750 bin Iraklı mülteci bulunmaktadır. Ürdün ve
Suriye, diğer ülkelere nazaran Iraklı mültecilere kapılarını çok uzun süre açık tutmuştur. Diğer ülkeler
bu büyük insanlık krizine karşı kayıtsız kalmıştır.
Suriye’de 2011 sonrası halkın demokratik taleplerine iktidarın şiddetle karşılık vermesi üzerine ülke-
de karışıklıklar başlamıştır. Beşar Esed iktidarının halka uyguladığı şiddet, 10 binlerce Suriye vatandaşı-
nın ölümüne, milyonlarca vatandaşın ülkeyi terk etmesine yol açmıştır. Kurulan Özgür Suriye Ordusu ve
Esed’e bağlı güvenlik güçlerinin karşılıklı mücadelesi ile kriz bir iç savaş hâlini almıştır. Dış güçlerin bir
kısmı Esed rejimi yanında bir kısmı muhalefetin yanında yer almıştır. Bu durum ülke çapında bir savaşa
sebep olurken Suriye üzerinde bölgesel ve küresel düzeyde bir nüfuz mücadelesine yol açmıştır.
Suriye’deki iç savaş, Orta Doğu’da Şii-Sünni gerilimine zemin hazırlamış, Suriyeli sığınmacılar so-
rununu ortaya çıkarmış, PKK/PYD terör örgütüne farklı bir hareket alanı sağlamıştır. Böylece Türkiye’yi
güneyde meşgul edecek bir sorun alanı daha ortaya çıkmıştır.
Esed rejimi, BM Güvenlik Konseyi daimi üyesi Rusya ve Çin’den aldığı destekle ayakta kalabilmiştir.
Suriye’ye yaptırım ve uluslararası müdahaleyi olanaklı kılacak karar tasarılarının Konsey tarafından
kabul edilmesini engelleyen Moskova, Esed rejimine silah ve mühimmat temin etmiştir.

261