Page 98 - Tarih

11. Sınıf Tarih

Tanzimat Fermanı’nın önemli maddeleri şunlardır:
• Müslüman ve Hristiyan bütün tebaanın can güvenliği, mal, ırz ve namusu korunacaktır.

• Vergi, herkesin gücü oranında tahsil edilecektir.
• Askerlik tüm Osmanlı tebaası için zorunlu olacak ve askerlik süresi dört veya beş yıl olarak
belirlenecektir.
• Hiç kimseye yargılanmadan ölüm cezası verilmeyecek, herkes malını mülkünü istediği gibi
tasarruf edebilecektir.

• Ülkenin harap olmasına yol açan rüşveti önlemek amacıyla etkili bir kanun hazırlanacaktır.

Tanzimat Fermanı, milliyetçilik akımından etkilenen gayrimüslimlerin devletten ayrılmasını önlemek ama-
cıyla ortaya atılmış ve müslim gayrimüslim eşitliğini esas alan bir Osmanlı milleti oluşturmayı hedeflemiştir.

Islahat Fermanı (1856)

Osmanlı Devleti, 3 Kasım 1839’da ilan ettiği Gülhane Hatt-ı Hümâyunu ile bütün Osmanlı tebaasının ka-
nun önünde eşit sayıldığını ve herkesin devletin güvencesi altında olduğunu açıklamıştır. Ancak Avrupalı
devletler, bu fermanı yeterli bulmamış ve Osmanlı Devleti’nde Müslümanlarla gayrimüslimler arasında bazı
siyasi ve hukuki farklılıklar olduğunu ileri sürmüştür. Avrupalı devletlerin daha köklü reformlar yapılması
talepleri sonucunda, Osmanlı tarihinde önemli bir yere sahip olan Islahat Fermanı hazırlanmıştır. Islahat
Fermanı’nda gayrimüslimlere, vatandaşlık hukuku açısından Müslümanlarla tam eşitlik sağlayan önemli
haklar verilmiştir. Böylece Avrupalı devletlerin, Osmanlı’nın iç işlerine müdahalesi önlenmek istenmiştir.

Islahat Fermanı ve İlanı

Osmanlı Kırım Savaşı sonrasında yapılacak barış görüşmelerinden önce Islahat Fermanı’nı ilan etmeyi
uygun görmüştür Islahat Fermanı, Paris Kongresi’nin başlamasından sonra İstanbul’da 18 Şubat 1856
tarihinde yabancı devlet temsilcilerinin de katıldığı bir törenle ilan edilmiştir.

Fermanın getirdiği önemli hususlar özetle şöyledir:

• Müslümanlar ile gayrimüslimler kanun önünde eşit olacak.
• Bütün milletler okul açabilecek.

• Cizye vergisi kaldırılacak, gayrimüslimler askerlik yapacak veya askerlik bedelini nakit
olarak ödeyecek.

• Mahkemeler herkese açık olacak, keyfî cezalar verilmeyecek.
• Yazışmalarda veya halkın ve memurların söyleminde gayrimüslimleri aşağılayan tabirler
kullanılmayacak.

• Yabancılar da Osmanlı Devleti sınırları içerisinde mülk sahibi olabilecek.
• İltizam usulü kaldırılacak, bütün Osmanlı tebaası din ve mezhebi ne olursa olsun aynı
vergiyi ödeyecek.

97