Page 151 - Türk Dili ve Edebiyatı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 12

Köse Hasan, Pehlivan Ali ile şehirdeki düzene ayak uydurmuş olan ırgatbaşı, taşeron, makine ustası yan ya-
nadır.
Metinde de görüldüğü gibi Köse Hasan, İflahsızın Yusuf ve Pehlivan Ali’nin kişiliğinde; bilinçsiz ırgatların,
işçilerin zor çalışma şartlarında karşılaştıkları sömürü ve zorluklar gerçekçi bir tutumla anlatılmıştır. Son bö-
lümde Ali’nin; ekmeğini kazanmak için üstünde çalıştığı “patoz”, işçilere soluk aldırmazken ve hatta Ali’nin
canına mâl olurken patronun zenginleştiği bir sistemin de simgesi olmuştur. Toplumun belli bir kesiminin
sözcülüğünü üstlenen roman, “patoz” karşısındaki çaresiz, bilinçsiz, zayıf insanı yansıtırken okura da iletmek
istediği mesajı vermektedir.
Orhan Kemal’in eserlerinde karşılıklı konuşmalar önemli yer tutar. Okuduğunuz metinde de kişilerin ko-
nuşmaları hem akıcılığı sağlayan hem de gerçekliğin oluşmasında kullanılan önemli bir öge olmuştur. Orhan
Kemal bu eserinde kişileri yöresel ağızla konuşturup buna uygun kelime ve cümle yapılarına yer vermiştir.
Türk edebiyatında Orhan Kemal’in yanı sıra Sabahattin Ali, Yaşar Kemal, Samim Kocagöz, Talip Apaydın,
Necati Cumalı, Fakir Baykurt gibi yazarlar toplumcu gerçekçi anlayışla yazdıkları romanlarıyla tanınmışlardır.

M
Metni Anlama ve Çözümlemeetni Anlama ve Çözümleme

1. “Ölmüş eşeğin kurttan korkusu mu olur?” sözünü Köse Hasan nasıl bir ruh hâli ile söylemiştir? Metnin
tamamını göz önünde bulundurarak açıklayınız.
2. Okuduğunuz metinde; beraber çıktıkları yolda Yusuf, Ali ve Hasan’ın davranış biçimleri neden değiş-
miştir?
3. Metinde patoz ustasının yaptığı işle hayal ettiği ortam arasında nasıl bir fark vardır?

4. Okuduğunuz metinde, niteliksiz işçi olarak karşınıza çıkan “ırgat” ile nitelikli ve bilinçli iş gücünün tem-
silcisi olan “usta” arasındaki ayrımın yansıtıldığı bölümleri gösteriniz.

5. Okuduğunuz metinde yazarın tekrarlardan ve varlıkların ayırt edici özelliklerinden yararlanarak bir
film canlılığıyla aktardığı bölümlerin altını çiziniz.

6. Okuduğunuz metinde dönemin sosyal, ekonomik ve kültürel unsurlarından hangilerine rastlıyorsu-
nuz? Metinden örneklerle açıklayınız.

7. Metindeki açık ve örtük iletileri bularak bularak söyleyiniz.
8. Metinde kişilerin karşılıklı konuştuğu bölümleri gösteriniz. Bu kullanımların yazarın üslubuna nasıl bir
katkısı olduğunu açıklayınız.
9. Okuduğunuz metinden yola çıkarak romandaki temel çatışmayı belirtiniz. Bu çatışmanın temaya kat-
kısını açıklayınız.
10. Metinde geçen mekânları ve zamanları belirleyiniz. Bunların tema ile olan bağlantısını açıklayınız.
11. Okuduğunuz metnin anlatıcısı ile bakış açısını belirleyiniz. Bunların metnin dil ve anlatımını nasıl etki-
lediğini belirtiniz.
12. Okuduğunuz metinde Orhan Kemal’in, gerçekçiliği sağlamak için nelerden yararlandığını metinden
örnekler vererek açıklayınız.

149