Page 11 - Felsefe 11 | 2.Ünite

MS 2. Yüzyıl-MS 15.
2. ÜNİTE Yüzyıl Felsefesi

Uygulama

Aşağıda İbn Tufeyl’in “Hay Bin Yakzân” adlı eserinden uyarlanan, yönetmenliğini Haşim Vatandaş’ın
yaptığı çizgi filme ait görüntü ve replikler verilmiştir. Bunlardan hareketle soruları cevaplayınız.

Açıklama
“Adasal roman” türü olarak yazılan ilk eserdir. XIV. yüzyılda en fazla okunan eserlerden biri olan
ve farklı dillere çevrilen “Hay Bin Yakzân” birçok düşünürü etkilemiştir. İbn Tufeyl, ıssız bir adada
etrafında insanlar olmadan büyüyen bir çocuğun adım adım olgunlaşarak kendini, doğayı ve evre-
ni anlamasını ve hakikati aramasını anlatır.

Hay: Düşünce, düşünmek, nasıl düşünüyorum ben?
Görüyorum, duyuyorum. Nasıl görüp nasıl duyduğumu
biliyorum. Ama nasıl düşündüğümü bilemiyorum. Bu ko-
nuda bildiğim tek şey düşündüğüm. Ben düşünüyorum.
Canlıları yaşatan şey de düşünce gibi bir şey olamaz mı
peki? Düşünce belki de en önemli şey bu, düşünce.

Bir gün bir ördek yumurtasını alıp baykuş yuvasına
koymuştu. Sonucu merakla beklemişti günlerce. Yuvadan
ayrılan yavru ördek doğruca suya koşmuş ve yüzmek ko-
nusunda da hiç acemilik çekmemişti. Hâlbuki Hay, yüze-
bilmek için günlerce uğraşmıştı.
Hay: Ben yaptığım her şeyi sonradan öğreniyorum.
Onlarsa yapacakları her şeyi öğrenmiş olarak doğuyor-
lar. Birisi ne yapmaları gerektiğini onların içine koyuyor.
Evet, başka biri!
Hay: Bütün bu etrafımda gördüğüm her şey kendi
kendine, kendiliğinden olamaz. Bunların bir sahibi ve bir
yöneteni olmalı. Bana ellerimi veren, içime sevgiyi ko-
yan biri mutlaka olmalı. Ama onunla karşılaşamıyorum.
Onu bulamıyorum. O nerede? Bütün hayvanlara ne ya-
pacaklarını öğreten onun içine kendisini bulduracak bir
ipucu koymuş olamaz mıydı? Belkide düşüncede gizliydi,
düşüncede.
Hay yiyecek toplayacağı sırada ansızın Absal’la karşı-
laştı. Hay ile Absal’ın dost olmaları fazla uzun sürmedi.
Hay, ona anne ceylandan başlayarak başından geçen her
şeyi anlattı. Absal da ona kendi hikayesini. Geldiği adada
yaşanan hak dini, o dinin peygamberlerini ve kurallarını
anlattığında buna Hay’ın cevabı şöyle oldu.
Hay: Benim yıllar süren düşüncelerim sonunda ulaş-
tıklarımla senin bana anlattıkların aynı şeyler.

Sorular
1. Hay, yaratıcının olduğu düşüncesine hangi delilleri kullanarak ulaşmıştır?
2. Hay adada tek başınayken davranışlarından sorumlu mudur? Değerlendiriniz.

49