Page 24 - Fen Lisesi Biyoloji 11 | 1.Ünite

Fen Lisesi Biyoloji 11. Sınıf

Bir canlıdan başka bir canlıya taşınan her yabancı madde antijen
(aglütinojen) olarak algılanır. Yabancı antijenler bireyin hücreleri ta-
rafından alındığında çökeltici bir protein olan ve akyuvarlar tarafından
üretilen antikor (immunoglobulin, aglütinin) sentezlenir ve bireyin
kanında çökelme başlar. Örneğin A kan grubunda bir bireyin kanı,
B kan grubunda olan bir bireye verilirse, A kan grubunda bulunan A
antijenlerini, B kan grubundaki A antikorları (Anti A) çökeltir. İşte bu
çökeltiye aglütinasyon denir.

Antijen + Antikor = Çökelme (Aglütinasyon)

Bu durumda A ve B kan gruplarında antijen özellikte bir molekül var
iken 0 kan grubunda antijen özellikte molekül yoktur. Aynı antijen ve
antikorları taşıyan bireyler arasında kan nakli yapılmalıdır.
İnsan kanında bulunan antijen ve antikorlar aşağıdaki “Tablo 1.8”de
gösterilmiştir.

10. sınıf biyoloji dersi “Kalıtım ve Genetik Çeşitlilik” ünitesi,
Hatırlatma “Çok Alellilik” konusunda öğrendiklerinizi hatırlamak bu
konuyu anlamanızı kolaylaştıracaktır.

Tablo 1.8: İnsanda Kan Grupları
Kan Grupları Alyuvardaki Antijen Serumdaki Antikor

A A antijeni B antikoru (Anti B)

B B antijeni A antikoru (Anti A)

AB A ve B antijeni Antikor yok
0 Antijen yok A ve B antikoru

Rh (+) D antijeni Antikor yok
Rh (-) Antijen yok D antikoru (Anti D)

Kan grubu tayininde kullanılan bir diğer alyuvar antijeni Rh’dir. Rh anti-
jeni hücre zarında bulunur. Beş farklı aleli vardır. Rh’nin D protein tipi,
Rh’nin varlığının tespitinde yaygın olarak kullanıldığı için bu proteinin
varlığı Rh (+), yokluğu Rh (-) olarak isimlendirilir. Rh (+) kan gruplu
bireyler Rh (+) bireylere, Rh (-) kan gruplu bireyler Rh (-) kan gruplu
bireylere kan verebilmektedir.

Rh (-) annelerde gebelik sırasında Rh antikoru tespit edilirse, Co-
omb testi (IDC) uygulanmalı, belli aralıklarla da test tekrarlanarak du-
rum kontrol edilmelidir. Annede Rh antikoru tespit edilirse doğacak
bebeğin Rh (+) kan grubundan olacağı anlaşılır. Test sonuçları anne
ile bebek arasında Rh uyumsuzluğu olup olmaması, uyumsuzluk
UYARI ! varsa bebeğin ve annenin sağlığını kontrol altına alınması açısından
önemlidir. Çünkü günümüzde anne ile bebek arasında Rh uyumsuz-
luğu varsa anneye Anti D immünoglobulin verilerek sağlıklı doğum
yapması sağlanmaktadır.

146