Page 76 - Fen Lisesi Biyoloji 11 | 1.Ünite

Fen Lisesi Biyoloji 11. Sınıf

Bowman kapsülünden sonra proksimal tüp, Henle kulpu, distal tüp
gelir. Distal tüp idrar toplama kanalına bağlanır. İdrar toplama kanalları
böbreğin öz bölgesindeki Malpighi piramitlerden havuzcuğa açılır.

Böbreklerin her birine kan, aorttan ayrılan böbrek atardamarı ile gelir
ve böbreğin içinde küçük atardamarlara ayrılır. Bunlar da glomerulus
kılcal damarlarına ayrılır. Glomerulustan çıkan götürücü atardamar
boşaltım tüplerini saran kılcallarla birleşerek böbrek toplardamarına
bağlanır. Bu sırada böbrek hücreleri de kendi besin maddelerini alır.
Böbreklerin her birinden birer toplardamar çıkar (Görsel 1.107).

Böbrek Getirici Glomerulus
AORT
atardamarı atardamar kılcalları

Böbrek Böbrek toplarda- Boşaltım Götürücü
toplardamarı marın ince kolları tüplerini atardamar
saran kılcallar
Alt ana Kalbin sağ
toplardamar kulakçığı
Görsel 1.107: Kalpten çıkıp böbreğe gelen kanın
kalbe geri dönünceye kadar izlediği yol
Glomerulus, kılcal kan damarı yumağı anlamına gelir. Kan, Malpighi
cisimciğine getirici atardamarla gelir, götürücü atardamarla çıkar. Bu
Bilgi Notu
iki atardamar arasındaki kılcal damar ağına glomerulus denir. Glome-
Glomerulus kılcalları, bazı yönle- rulus kılcallarındaki yüksek kan basıncına dayanmak ve kan prote-
riyle doku kılcallarından farklılık gös- inlerinin ve hücrelerinin kılcallardan dışarı çıkışını engellemek için glo-
terir: merulus kılcalları iki katlı yassı epitelden oluşmuştur. Glomerulustan
• Glomerulus kılcallarında, doku kıl-
callarından farklı olarak madde alış- Bowman kapsülüne doğru süzülme gerçekleşir.
verişi olmaz. Yüksek kan basıncın-
dan dolayı sadece madde çıkışı olur. Bowman kapsülü, içi boş, ay çöreği şeklindeki yapıdır ve içindeki
Buna süzülme denir. boşlukta glomerulus bulunur. Glomerulustan süzülen sıvı, hiçbir de-
• Glomerulus kılcalları iki atardamar ğişikliğe uğramadan doğrudan bowman kapsülüne geçer (Görsel
arasında yer alırken doku kılcalları 1.108).
atardamar ve toplardamar arasında
yer alır. Bowman kapsülüne geçen süzüntü sıvısı, doku sıvısına çok benzer.
• Glomerulus kılcallarında kan basın- UYARI ! Süzüntü sıvısının içinde glikoz, amino asit, su, H , HCO , üre, mi-
-
+
cı, doku kılcallarındakinin iki katıdır neral ve tuz gibi maddeler bulunmaktadır. 3
ve kılcal damar boyunca sabittir.
Doku kılcallarında kan basıncı ise
gittikçe azalır.
Getirici atardamar Bowman kapsülü
Malpighi
cisimciği
Glomerulus

Götürücü
atardamar

Görsel 1.108: Malpigi cisimciğinin yapısı
Malpighi cisimciğinin devamında boşaltım tüpleri yer alır. Boşaltım
tüplerinde geri emilme ve salgılama olayları gerçekleşir.

198