Page 9 - Fen Lisesi Biyoloji 11 | 1.Ünite

Bölüm 4 Dolaşım Sistemi

His demetleri ve purkinje lifleri, SA ve AV düğümlerine göre daha dü-
şük hızlarda, dakikada 15-40 kez impuls oluşturma özelliğine sahiptir.
Bilgi Notu
Kalbin çalışması, kulakçık ve karıncıkların ritmik kasılma (sistol) ve
gevşeme (diyastol) hareketleri ile gerçekleşir. Kanın kulakçıklara dol- Kalbin çalışması: Kalbin çalışması-
masıyla başlayan ve bu kanın karıncıklardan kalbi terk etmesine kadar nı düzenleyen atrioventriküler düğüm,
geçen süreçte gerçekleşen olaylara kalp döngüsü denir. dakikada 40-60 kez impuls oluştura-
bilir. His demetleri ve purkinje lifle-
ri, SA ve AV düğümlerine göre daha
Kalbin kanla dolduğu gevşeme dönemiyle, kanı pompalayan kasılma düşük hızlarda, dakikada 15-40 kez
dönemi bir kalp döngüsünü oluşturur. Dinlenme hâlindeki bireyin kalp impuls oluşturma özelliğine sahiptir.
döngüsü yaklaşık 0,8 saniye sürer. “Görsel 1.77”de bir kalp döngüsü Kalp durması sırasında kalbin hangi
şematize edilmiştir. (a) bölümünde kulakçıklar ve karıncıklar gevşeme bölgesinin çalışmadığı tespit edilip
hâlindeyken büyük toplardamarlardan gelen kan buralara dolar (0.4 elektroşok cihazıyla o düğüm üzerine
sn). (b) bölümünde kulakçıkların kasılmasıyla kan, karıncıklara pom- o düğümü çalıştıracak güçte şok veri-
palanır (0.1 sn). (c) bölümünde karıncıkların kasılmasıyla kan, büyük lir.
atardamarlara pompalanır (0.3 sn). Böylece bir kalp döngüsü tamam-
lanmış olur.

UYARI ! Kalp atışı hızlanırsa kalp döngüsü de hızlanacağından kalp, odacık-

ların tam olarak kanla dolmasına izin verecek kadar gevşeyemez.
UYARI ! Bir kalp döngüsü sırasında kulakçıkların 0,7 saniye boyunca gev-

şemiş hâlde bulunup toplardamarlardan gelen kanla dolduğuna
dikkat ediniz.

(b)
0.1 sn

(a)
0.4 sn

(c)
0.3 sn
Araştıralım-Paylaşalım
EKG (elektrokardiyogram) kalp dön-
güsünü gösteren grafiği kalpte meyda-
na gelen elektriksel değişimleri göster-
Görsel 1.77: Kalp döngüsü
mektedir. Buna göre kalpte meydana
gelen bu değişimleri polarizasyon, de-
UYARI ! Kalbin sinirsel kontrolünün ana merkezi, omurilik soğanıdır. Bu ana polarizasyon, repolarizasyon olayları
açısından araştırınız. Araştırma sonuç-
merkez, uç beyin ve hipotalamusla birlikte çalışır. larını sınıfınızda paylaşınız.

Kalpte uyarı ilerlerken uyartı sırasında oluşan elektriksel akım, kalbin
çevresindeki dokulara da yayılır. Bu elektriksel akımın vücut yüzeyine
yerleştirilen elektrotlar yardımıyla ölçülmesi yöntemine elektrokar-
diyogram (EKG) adı verilir. EKG, kalpte meydana gelen elektiriksel
değişimleri gösterir. Ritim bozuklukları gibi kalp-damar hastalıklarının
tanısında kullanılır.

131