Page 7 - Fen Lisesi Biyoloji 12 | 3.Ünite

3. Bitki Biyolojisi Bitki Biyolojisi 3.
Ünite Ünite

• Depo Parankiması: Bitkinin kök, gövde, meyve ve tohum
kısımlarında bulunur. Nişasta, yağ, protein vb. besin maddelerini
ya da suyu depo eder. Örneğin kaktüsler su depo ederken patates
besin (nişasta) depo eder (Görsel 3.12).
Parankima
b) Kollenkima (Pek Doku)
Canlı bir dokudur. Bitkinin büyümekte olan kısımlarına destek ve- Nişasta
rir. Bitkilerde çiçek ve yaprak saplarında, yaprak damarlarında, genç
gövdelerde görülür. Örneğin Elodea bitkisinin gövdesinde kollenki- Görsel 3.12: Patateste depo parankiması (x400)
ma hücreleri vardır (Görsel 3.13). Kıvrılma ve esneme özelliğine
sahiptir. Rüzgâr gibi mekanik etkiler oluştuğunda bitkinin kırılmadan
bükülmesini sağlayan ve bitkiye destek veren dokudur. Kollenkima,
parankima hücrelerinin çeper kalınlığından daha fazla çeper kalın-
lığına sahiptir. Hücre çeperlerinin kalınlaşmasının sebebi selüloz ve
pektin birikmesidir. Çeperlerinde oluşan kalınlaşmalar düzensizdir. Kollenkima

c) Sklerenkima (Sert Doku)
Bitkinin büyümeyi tamamlamış, olgunlaşmış organlarında
bulunur. İlk oluştuklarında canlı olan sert doku hücreleri, lignin
ve selüloz maddelerinin birikmesi ile odunlaşır. Böylece bitkiye Görsel 3.13: Elodea bitkisinde kollenkima
(x400)
destek sağlar. Kollenkima hücrelerine göre çok daha serttir. İletim
demeti bulunan bütün bitkilerde lignin bulunur. Sert dokunun ol-
gunlaşan hücreleri uzayamaz ve bitkide uzamanın durduğu kısımlarda yer alır. Destek sağlayabilmek için özelleşen
hücrelerinin çoğu cansızdır ve sert çeperleri sayesinde bitkiyi destekleyen bir “iskelet” gibi görev yapar. Sert dokunun
iki çeşit hücresi vardır. Bunlar sklerenkima lifleri ve taş hücreleridir.
• Sklerenkima Lifleri: Bitkide gövde ve meyve kabuğunda, yapraklarda veya tohumlarda bulunabilir. Genellikle
gruplar hâlinde sıralanmış olan lifleri vardır. Lifler uzun, ince ve kapalı uçludur. Gerilme ve darbelere karşı dirençli-
dirler. Bitkiye destek sağlarlar. Bazıları ticari amaçlı kullanılır. Örneğin kenevir lifleri halat yapımında, keten lifleri
ise keten dokumada kullanılmaktadır.
• Taş Hücreleri: Küçük ve düzensiz şekilli olan taş hücreleri, kalın ve odunlaşmış çeperlere sahiptir. Bitkide tek
tek bulunabildiği gibi gruplar hâlinde de bulunabilir. Armut, ayva gibi meyvelerin etli kısımlarında yer alan kumsu
dokular, taş hücreleridir (Görsel 3.14). Ayrıca ceviz, fındık gibi sert kabuklu meyvelerin kabuğunda bol miktarda taş
hücresi bulunur.

Görsel 3.14: Armutta taş hücre (x400)

117