Page 23 - Fen Lisesi Fizik 10 | 1.Ünite

1. ÜNİTE ELEKTRİK VE MANYETİZMA

ÇÖZÜM SIRA SİZDE
Devredeki akım, dirençlerden aşağıdaki gibi geçmektedir. Birbirine paralel bağlı 2L uzun-
Reostanın kolu ok yönünde çekildikçe direncin boyu dolayısıyla luğundaki 6 Ω’luk reosta ile 3 Ω’luk
direnç değeri artar. direncin uçları arasına 30 V’luk pil
bağlandığında ampermetreden ge-
çen akımın şiddeti I olmaktadır.
1

Direnç az
V 6Ω
A
Direnç fazla
2L
V
3Ω
Direncin artması devredeki eşdeğer direnci değiştirir. Eşdeğer A
direncin değişmesi ise ana kol ve reostalı devredeki akım şiddeti-
ni değiştirir. Değişimi daha iyi görebilmek için başlangıç ve reosta
çekildikten sonraki direnç değerine göre iki farklı devre çizilir. 30 V
Başlangıçta bütün dirençleri R, sonrasında ise değişimden
dolayı reostanın direncini 2R olarak kabul edelim. Devredeki pil Reostanın sürgüsü ok yö-
değişmediği için gerilim sabit, V kadar olsun. nünde L kadar çekildiğinde
ampermetreden geçen akım
şiddeti I olduğuna göre I /I
ÖNCE SONRA 2 1 2
oranı kaçtır?
R 2R
V V
R
V R V
V V
A A

V V
ÖNCE SONRA

I = V/R R I = V/2R 2R
2 2
R R
I = V/R I = V/R
1 1
V V
A A
I = 2V/R I = 3V/2R

V V
Her iki devre, paralel devre olduğu için dirençlerin uçları ara-
sındaki potansiyel farkı pilin gerilimine eşittir. Yani voltmetrenin
gösterdiği değer değişmez. Reostanın direnci arttığı için direncin
üstünden geçen akım azalır. Alt kolda ise hiçbir değişiklik olmaz.
Dolayısıyla akım sabittir, değişmez. Ana kol akımı her iki koldaki
akımların toplamıdır. Reostanın çekilmesiyle oluşan ikinci devre-
de ise ana kol akımı azalır. Dolayısıyla ampermetrenin gösterdiği
değer de azalır.

33