Page 28 - Fen Lisesi Fizik 10 | 1.Ünite

1. ÜNİTE ELEKTRİK VE MANYETİZMA

Yönerge
1. 1,5 V’luk bir kalem pil, lamba ve Voltmetre Ampermetre
ampermetreyi seri bağlayarak
görseldeki elektrik devresini oluş-
turunuz. Lamba
2. Lambanın uçlarına voltmetreyi Pil
paralel olarak bağlayınız.
3. Ampermetreden geçen akım Ampermetre Voltmetre
şiddetini ve voltmetrenin göster-
diği değerleri aşağıdaki tabloya
kaydediniz. Lambanın parlaklığı- Pil Lamba
na dikkat ediniz. Pil
4. İki tane 1,5 V’luk kalem pili seri
bağlayınız. Ampermetre Voltmetre
5. Aynı lamba ve ampermetreyi
devreye seri bağlayınız.
6. Ampermetreden geçen akım şid- Lamba
detini ve voltmetrenin gösterdiği Pil Pil Pil
değeri aşağıdaki tabloya kayde-
diniz. Lambanın parlaklığında oluşan değişime dikkat ediniz.
7. İki tane 1,5 V’luk pili birbirine doğru bağlantı ile seri bağlayınız.
Üçüncü pili ise bu pillere seri ama kutupları ters olacak şekilde
bağlayınız. Üstteki basamaklarda olduğu gibi lamba ve amper-
metreyi de bu devreye seri bağlayınız.
8. Ampermetreden geçen akım şiddetini ve voltmetrenin göster-
diği değeri aşağıdaki tabloya kaydediniz. Lambanın parlaklığın-

DEĞERLENDİRME SONUÇLARI daki değişime dikkat ediniz.
PİL VOLTMETREDEN AMPERMETREDEN
SAYISI OKUNAN GERİLİM DEĞERİ (V) GEÇEN AKIM ŞİDDETİ (A)
1 ........................................ ........................................
2 ......................................... ........................................
3 ........................................ ........................................
Değerlendirme
1. Seri bağlanan pil sayısı ikiye çıktığında ampermetreden geçen
akım şiddeti kaç katına çıktı?
2. Üçüncü pil seri bağlı diğer iki pile ters bağlandığında akım şiddeti
nasıl değişti?
3. Voltmetrede okunan değerler nasıl değişti?
4. Seri bağlanan pil sayısı arttıkça lambanın parlaklığı nasıl değişti?

Deneyden de anlaşıldığı gibi pillerin kutuplarının art arda bağlanma-
sıyla oluşan devreye seri bağlı üreteç devresi denir. Birbirine seri bağ-
lanan üreteç sayısı arttıkça devrenin toplam gerilim değeri ve devreden
geçen akım şiddeti de artar. Bu durumda lambanın parlaklığı da aynı
oranda artış gösterir. Seri bağlı pillerde devreden geçen toplam akım
şiddeti, her pil üzerinden geçen akım şiddetine eşittir. Ancak seri bağlı
pil sisteminde pillerden biri arızalanırsa piller arasında bağlantı kesilece-
ğinden pil devresi çalışmaz.
Seri ve doğru bağlı (aynı yönde akım veren) üreteç devrelerinde
her üretecin eksi kutbu, diğer üretecin artı kutbuna bağlıdır. Seri bağ-
lı devrelerde üreteçlerden birisi diğerlerine zıt yönde akım verecek
şekilde bağlanırsa bu devreye de ters bağlı üreteç devresi denir.

38