Page 24 - Fen Lisesi Fizik 10 | 1.Ünite

1. ÜNİTE ELEKTRİK VE MANYETİZMA

Karışık Bağlı Dirençler Devresi
NOT ALANI
Dirençlerin seri ve paralel olmak üzere karışık bağlandığı devreler-
de öncelikle temel bağlama şekli görülmeye çalışılır. Görsel 1.29.a’da-
ki devrede temel bağlama şekli paralel bağlamadır. Paralel bağlanan
dirençlerin üst kolu ise seri bağlı dirençlerden oluşmaktadır. Birbirine
paralel bağlı olan R ve R dirençleri, R direncine seri bağlıdır. Seri ve
1
3
2
paralel bağlı direnç devreleri temel bilgilerden yararlanarak akım şid-
deti ve dirençler arası potansiyel farkı değerleriyle ilgili çeşitli yorumlar
yapılabilir.

V
2
I
2
V A
1 2 Seri
R
2 R
2
V
R 3
1 Paralel
I R
3 1
A
A 3
1 R
3
R
V 3
I 4
1
I Paralel
4
A
4
R
4
R
4
I
A
V V
Görsel 1.29: Dirençlerin karışık bağlanması
Görsel 1.29.b’de kırmızı ile gösterilen elipsin içinde bulunan R
2
ve R dirençler birbirine paraleldir. Paralel dirençlerin uçları arasındaki
3
potansiyel farklar birbirine eşit olduğundan V ve V voltmetreleri aynı
3
2
değerleri gösterir. Paralel kollara gelen akım ise kollara dağılacağın-
dan A ampermetresinin gösterdiği değer, A ve A ampermetrelerinin
1
2
3
gösterdiği değerlerin toplamı kadardır.
R ve R ten oluşan paralel devre bütün düşünüldüğünde R di-
2
3
1
rencine seri bağlıdır. Seri bağlı devrelerde direnç değerleri farklı ise
voltmetreler de farklı değerler gösterir.
Son olarak R , R ve R ten oluşan direnç topluluğu, R direncine
2
1
3
4
paralel bağlıdır. Bu durum Görsel 1.29.b’de mavi halkalar içine alına-
rak gösterilmiştir. Pilden çıkan akım yani ana kol akımı, mavi halkalarla
gösterilen iki paralel kola ayrılır. Yani A ve A ampermetrelerinin gös-
4
1
terdiği akım şiddeti değerlerinin toplamı A ampermetresinin gösterdiği
akım şiddeti değerine eşittir. Ayrıca R , R ve R ten oluşan direnç
3
2
1
topluluğunun uçları arasındaki potansiyel farkı, R direncinin uçları
4
arasındaki potansiyel farkı ve pilin uçları arasındaki potansiyel farkı
birbirine eşittir.
ÖRNEK
Çeşitli dirençlerle bir devre par- 6R
çası oluşturuluyor.
Devre parçasının A-B nokta- A 3R 2R 7R B
ları arasındaki eşdeğer direnç
kaç R’dir? 4R
34