Page 29 - Fen Lisesi Fizik 10 | 1.Ünite

1. ÜNİTE ELEKTRİK VE MANYETİZMA

Görsel 1.35’te görülen devrenin toplam emk’i yani V voltmetre-
1
sinin ölçtüğü potansiyel farkı aşağıdaki gibi bulunur. NOT ALANI
V = ε + ε + ε
1
1
3
2
Devreden geçen I akımının değeri ise Ohm Yasası’na göre aşa-
1
ğıdaki bağıntıyla hesaplanır.
I = ε + ε + ε 3
1
2
R
1
Not: Üreteçlerin
I R I R iç dirençleri ihmal
1 2
edilmiştir.
ε ε ε ε ε ε
1 2 3 1 2 3
V V
1 2
Görsel 1.35: Doğru bağlanmış Görsel 1.36: Ters bağlanmış
seri üreteç devresi seri üreteç devresi
Görsel 1.36’da görülen devrede ise tüm üreteçler yine seri bağ-
lanmış ancak üçüncü üreteç diğer ikisine ters bağlanmıştır. ε + ε > ε
3
1
2
kabul edilirse devre akımının yönü, ε ve ε üreteçlerinin akım verme
1
2
yönüdür. Bunun tersine ε + ε < ε olarak kabul edilseydi akım devre-
3
2
1
de gösterilenin tersine ε ün akım verme yönünde olurdu.
3
Devrenin toplam emk’si yani V voltmetresinin ölçtüğü potansiyel
farkı aşağıdaki bağıntıyla bulunur. 2
V = ε + ε - ε
3
1
2
2
Devreden geçen I akımının değeri ise Ohm Yasası’na göre aşağı-
2
daki bağıntıyla hesaplanır.
ε + ε - ε
I = 1 2 3
2 R
ÖRNEK
Lamba ve iç direnci önemsiz üre-
A R=1,5Ω teçlerle elektrik devresi oluşturulmuştur.
Lambanın direnci 1,5 Ω olduğuna göre
I
A A A
1 2 3 a) Voltmetrede okunan değer kaç
ε =3V ε =3V ε =3V
1 2 3 V tur?
V
b) Devreden geçen akım şiddeti I (A ampermetresinin göster-
diği değer) kaç A’dir?
c) Her üreteçten çekilen akım (A , A ve A ampermetrelerin-
den okunan değer) kaç A’dir? 1 2 3
ÇÖZÜM
a) Üreteçlerin iç dirençleri olmadığı için voltmetrede okunan de-
ğer, üreteçlerin emk’lerinin toplamına eşittir.
V = ε + ε + ε = 3 + 3 + 3 = 9 V
2
3
1
b) Devreden geçen toplam akım şiddeti aşağıdaki gibidir.
V 9
I = R = 1,5 = 6A
c) Üreteçler birbirine ve lambaya seri bağlandığı için tüm üreteç-
lerden aynı akım çekilir ve bu devrenin toplam akım şiddeti
olan 6 A’e eşittir.

39