Page 13 - Fen Lisesi Kimya 9 | 3. Ünite

KİMYASAL TÜRLER ARASI
ETKİLEŞİMLER

Bir molekülde bağ yapan elektronlara bağlayıcı elektron çiftleri de-
nir. Kovalent bağ oluşumuna katılmayan elektronlara ortaklanmamış
elektron çiftleri adı verilir. Kovalent bağlar; apolar kovalent ve polar ko-
valent bağlar olmak üzere ikiye ayrılır.

a) Apolar ve Polar Kovalent Bağlar
Atomlar kovalent bağ yapan elektronları eşit kuvvetle mi çeker? Ko-
valent bağı oluşturan elektronların her iki atom tarafından eşit kuvvetle
çekilmesiyle oluşan bağa apolar kovalent bağ denir.
Örneğin H molekülünde kovalent bağı oluşturan elektron çifti elekt-
2
ronegatiflikleri aynı olan H atomları tarafından eşit kuvvetle çekilir (Şe-
kil 3.8). H molekülündeki kovalent bağ apolar kovalent bağdır (Şekil
2
3.9). Aynı şekilde aynı atomlardan oluşan O , N , F , Cl gibi atomlar
2 2 2 2
arası bağlar da apolar kovalent bağdır.
Şekil 3.8: H molekülünde apolar
2
kovalent bağın elektrostatik po-
tansiyel haritası

H H H molekülü
2
Şekil 3.9 H molekülünde apolar kovalent bağın oluşumu
2
Kovalent bağı oluşturan elektronların iki atom arasında farklı kuvvet-
lerle çekilmesiyle oluşan bağa polar kovalent bağ denir. HF molekü-
lünde oluşan kovalent bağda ortaklaşılan elektronlar elektronegatiflikleri
farklı olan atomlar tarafından paylaşılmaktadır. Flor atomunun elektrone-
gatifliği hidrojenden fazla olduğu için bağ elektronlarını kendisine daha çok
−
+
çeker. Molekülün flor ucu kısmen eksi (δ ), hidrojen ucu kısmen artı (δ )
olur. Bu şekilde oluşan bağa polar kovalent bağ denir (Şekil 3.10 ve 3.11).
HF molekülünde elektronca zengin olan bölge açık kırmızı, fakir olan böl-
ge koyu kırmızıdır.

Şekil 3.10: HF molekülünün elektrostatik potansiyel haritası

H F HF molekülü
Şekil 3.11: Hidrojen ve flor atomlarının polar kovalent bağ oluşumu

H O molekülünde polar kovalent bağ oluşumu:
2
O atomunun son katmanında 6 elektron, H atomunun son katma-
8 1
nında ise 1 elektron bulunur. Oksijen, oktetini tamamlayıp kararlı hâle
ulaşmak için 2 elektrona; hidrojen, dublete uyup kararlı hâle ulaşmak için
bir elektrona ihtiyaç duyar.

115