Page 11 - Fen Lisesi Kimya 9 | 3. Ünite

KİMYASAL TÜRLER ARASI
ETKİLEŞİMLER

3.3.2. İyonik Bağlı Bileşiklerin Sistematik Adlandırılması
İyonik bağlı bileşiklerin sistematik adlandırılması IUPAC kuralına göre
yapılır. Bileşikleri IUPAC’a göre adlandırarak Kimya biliminde tüm dünya-
da ortak bir dil oluşturulur.

a) Tek ve Çok Atomlu İyonlardan Oluşan İyonik Bileşiklerin
Adlandırılması
İyonik bağlı bileşikler; metal–ametal, metal–kök, kök–kök, kök–ametal
arasında oluşur. İyonik bileşikler adlandırılırken sayı ön ekleri kullanılmaz.
İyonik bileşiklerin adlandırılmasında genel kural:
katyonun adı + anyonun adı şeklindedir (Tablo 3.3).

Tablo 3.3: Bazı katyon ve anyonların adları
Katyon Adı Katyon Adı Anyon Adı Anyon Adı
− −
Li + Lityum Fe 2+ Demir(II) H Hidrür OH Hidroksit
Na + Sodyum Fe 3+ Demir(III) F − Florür NO − Nitrat
3
K + Potasyum Hg + Cıva(I) Cl − Klorür CN − Siyanür
− −
Be 2+ Berilyum Hg 2+ Cıva(II) Br Bromür CH COO Asetat
3
− 2 −
Mg 2+ Magnezyum Sn 2+ Kalay(II) I İyodür CO Karbonat
3
Ca 2+ Kalsiyum Sn 4+ Kalay(IV) O 2− Oksit SO 2− Sülfat
4
Ag + Gümüş Pb 2+ Kurşun(II) S 2− Sülfür PO 3− Fosfat

4
Zn 2+ Çinko Pb 4+ Kurşun(IV) N 3− Nitrür
Al 3+ Alüminyum Cu + Bakır(I) P 3− Fosfür
NH + Amonyum Cu 2+ Bakır(II) C −4 Karbür
4
Metal–Ametal bileşiklerin adlandırılması: BİLGİ KUTUSU
Metalin adı + ametalin adı + ür
Birden fazla atomdan oluş-
Örnek: NaBr Sodyum bromür
muş iyonlara kök denir.
+
NH Amonyum
4 2 −
+
Na Br − CO Karbonat
3
katyon anyon
Metal ametal bileşiklerinde ametal; oksijen oksit, hidrojen hidrür, kü-
kürt sülfür, fosfor fosfür, azot nitrür, karbon karbür olarak adlandırılır.
Metal–Kök bileşiklerinin adlandırılması:
Metalin adı + kökün adı
Örnek: KNO Potasyum nitrat
3

+ −
K NO 3

katyon anyon
Kök–Kök bileşiklerinin adlandırılması:
Kökün adı + kökün adı
Örnek: NH NO Amonyum nitrat
4 3

+ −
NH NO
4 3
katyon anyon

113