Page 98 - Fen Lisesi Matematik 9 | Denklemler ve Eşitsizlikler

DENKLEMLER VE EŞİTSİZLİKLER

16. ÖRNEK
Birbirini çeviren iki çarkın birinde 24, diğerinde 36 diş vardır. Küçük
çark 9 tur attığında büyük çarkın kaç tur atacağını bulunuz.

ÇÖZÜM
Dişli sayısı çok olan çark bir tur atarken dişli sayısı az olan çark daha
fazla tur atar. Bu sebeple iki çarkın attıkları tur sayıları arasında ters orantı vardır.
24 diş 9 tur
36 diş x tur
T.O
24 9$ = 36 x $

x = 24 9 $ = 6 tur atar.
36

17. ÖRNEK
Aşağıda ters orantılı iki çokluğun grafiği verilmiştir.
y
18

a

x
3 9
Grafiğe göre a değerini bulunuz.

ÇÖZÜM
Grafiğe bakıldığında verilenler arasında ters orantı olduğu görülüyor. Buna göre
318
$
318$ = 9 $ a& = 9 = 6 olur.
a

c) Bileşik Orantı

İki veya daha fazla oran bulunduran orantılara bileşik orantı denir.
a sayısı; b ile doğru, c ile ters orantılı ise bu durum ac $ b = k şeklinde gösterilir.

18. ÖRNEK
3
x - sayısı; y + sayısı ile ters, z sayısı ile doğru orantılıdır. x = 9 , y = iken z = 2 olduğuna göre
1
1
3
x = 5 , z = 3 2 iken y değerinin kaç olduğunu bulunuz.
ÇÖZÜM
1 3 +
] x - g y + 1h ] 9 - g ] 1g 84$
1 ^
= k & = = 4 = k bulunur.
z 3 2 3 8
1 ^
] 5 - g y + 1h 4 $ ^ y + 1h
1
3 = 4 & 2 = 4 & y + = 2 & y = 1 olur .
^ 3 2h
184 | Fen Lisesi Matematik 9