Page 202 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE

FELSEFE MS 2. Yüzyıl-15. Yüzyıl'da Felsefe -2

3. 10. yüzyılda yaşamış olan ve Batı’da Avicenna adıyla bili- 4. Preeboom şöyle diyor;
nen İbn Sînâ’ya göre varlık üçe ayrılır: Bunlardan birincisi B. Spinoza, insanların ahlaki sorumluğa sahip olması
vacib’ül-vücud, zorunlu varlık anlamına gelir. Ezeli ve ebedi için gerekli koşulların sağlanamayacağını düşündü.
varlıktır, var olmak için kendinden başka hiçbir şeye ihti- Onun bu konuda haklı olduğunu düşünüyorum. Daha
yaç duymayandır. Zorunlu varlık, yaratıcıdır ki o Tanrı’dır. açık bir biçimde o, nedensel belirlenimciliğin doğru
İkincisi olan mümkün’ül-vücud, mümkün varlık anlamına olması sebebiyle bu türden bir yeterliliğe vakıf olama-
gelir. Etrafımızda gördüğümüz, var olduğu gibi yok da ola- yacağımızı düşünüyordu; bu sebeple o katı belirlenim-
cak varlıklardır. Ayrıca mümkün varlıklar, zorunlu varlıktan ciydi. Aksine ben, nedensel belirlenimcilik konusunda
taşma sonucu oluşmuşlardır. Üçüncü varlık ise mümteni’ül agnostiğim. B. Spinoza gibi, belirlenimciliğin doğru ol-
vücud yani varlığını sadece mantığımızla anlayacağımız ması durumunda, eylemlerimiz kontrolümüz dışındaki
varlıklardır. faktörler tarafından belirleniyorsa, kendi hayatımızın
efendisi olamayacağımızı teslim ediyorum. Ama eylem-
Buna göre İbn Sînâ’nın görüşleri aşağıdaki sorulardan lerimizin nedensel geçmişi belirlenmemiş olsaydı bile
hangisine cevap niteliğindedir? (…) ahlaki sorumluluktan yoksun olurduk. Eğer bizler
belirlenmemiş fail nedenler olsaydık bu türden bir so-
A) İrade özgürlüğü var mıdır?
rumluluktan ancak o zaman bahsedebilirdik. Ama be-
B) Yaratıcı bir Tanrı var mıdır?
lirlenmemiş fail-nedenler oluşumuz tutarlı bir imkânlılık
C) Kadere inanmak doğru mudur? olarak duruyor olsa da en iyi fiziksel teorilerimizle birlik-
te düşünüldüğünde bu, itibar edilir bir iddia değildir.
D) İdeal bir yönetim nasıl olmalıdır?
E) İman gücüyle inanç zorunlu mudur? Verilen metin İslam felsefesinin problemlerinden
hangisiyle paralellik gösterir?
A) Yaratıcının varlığını kanıtlama problemi
Çözüm:
B) Tümeller problemi
Parçada İbn Sînâ’nın varlık görüşü aktarılmıştır. Buna
göre 3 tür varlık vardır: C) Özgür irade problemi
I. Zorunlu varlık: Tanrı’ya karşılık gelmektedir. D) Toplumsal yaşama yönelik problemler
II. Mümkün varlık: Tanrı tarafından taşma sonucu olu- E) Kötülük problemi
şan varlıklardır. Var olduğu gibi yok da olacaktır.
Çözüm:
III. Mümkün olmayan varlık: Sadece mantığa dayalı
olarak varlığı kabul edilen varlıklardır. Metin genel olarak yorumlandığında; ahlaki sorumlu-
luğa sahip olmamız için eylemlerimizde de özgür ol-
Zorunlu varlık her şeyi yaratan, başlangıcı ve sonu mamız gerektiği vurgulanmıştır. Agnostiklik, herhangi
olmayan varlıktır. Aynı zamanda kendi kendine yeten bir konu hakkında yargıda bulunamama durumudur.
varlıktır. Preeboom ise özgür irade konusunda agnostik bir ta-
A) Parçada irade özgürlüğüne yönelik bir ifade bulun- vır takınmıştır. Yani özgür irademizin olup olmadığını
mamaktadır. İrade özgürlüğü ahlak felsefesine ait bir bilemeyiz demiştir. Özetle metinde üzerinde durulan
problemdir. konu, İslam felsefesinin problemlerinden irade özgürlü-
ğü problemi ile ilgilidir. Doğru cevap “C”.
B) Yaratıcı bir Tanrı’yı kabul eden İbni Sina, onu zo-

runlu varlık olarak değerlendirir. Din felsefesine ait bu
soruya yönelik olarak parça oluşturulmuştur. A) Yaratıcının varlığını kanıtlama problemi, İslam fel-
sefesinin problemlerinden biridir. Yaratıcının varlığını,
C) Kader inancına yönelik olarak parçada herhangi bir
akla uygun temellendirmelerle açıklar. Metinde böyle
şeyden bahsedilmemiştir.
bir vurgu yok.
D) İdeal bir yönetim problemi, siyaset felsefesine aittir. B) Tümeller problemi, Hristiyan felsefesinin problem-
Parçada toplumların yönetimine ya da yönetim biçimine lerinden biridir. Soruda istenen ise İslam felsefesi prob-
yönelik bir yargı bulunmamaktadır. lemidir.
D) Toplumsal yaşama yönelik problemler, İslam felse-
E) İman gücü ve inanç kavramlarına dair parçada her-
fesinin problemlerinden biridir. Bu problemde devlet ve
hangi bir açıklama yapılmamıştır. Bu nedenle bu soru-
devletin ortaya çıkışı, toplumla arasındaki ilişki tartışıl-
ya da cevap olarak verilmemiştir.
maktadır. Metinden böyle bir çıkarım yapılamamaktadır.
E) Kötülük problemi, Hristiyan felsefesinin problemle-
rinden biridir.
Cevap: B
Cevap: C

200 201