Page 206 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE

FELSEFE MS 2. Yüzyıl-15. Yüzyıl'da Felsefe -2

11. Dünya görüşünü İslam mistisizmi ve tasavvuf gele- 12. Marifetin birinci makamı, edeptir. İkinci makamı, korku-
neği üzerine inşa eden Yûnus Emre, Türk-İslam ede- dur. Üçüncü makamı, aşırı istekleri sınırlamaktır (per-
biyatının önemli şairlerinden biri olarak kabul edilir ve hizkârlık). Dördüncü makamı, sabırdır. Beşinci makamı,
şiirlerinde aşk, birlik, insan sevgisi, Tanrı sevgisi gibi
temaları işler. Yûnus Emre'nin felsefesinin temelinde, utanmaktır. Altıncı makamı, cömertliktir. Yedinci maka-
insanın ruhani bir yolculuğa çıkması ve Tanrı'yla birlikte mı, ilimdir. Sekizinci makamı, miskinliktir. Dokuzuncu
olma arayışı vardır. Ona göre, insanın gerçek mutlulu- makamı, marifettir. Onuncu makamı, kendini bilmektir.
ğu, Tanrı'nın sevgisi ve birliğiyle buluşmasından gelir. Hz. Peygamber buyurur: “Nefsini bilen, rabbini bilir.”
Yûnus Emre'nin şiirlerinde sıkça geçen “En büyük iba-
det sevebilmektir.” sözü, insanın ölümle birlikte toprak Hacı Bektâş Velî’nin Makâlât adlı eserinden alınan bu
olacağına ve asıl aşkın Tanrı'ya duyulan sevgi olduğu- parçada aşağıdakilerden hangisi vurgulanmaktadır?
na işaret eder. Ayrıca Yûnus Emre'nin felsefesinde aşk,
sevgi ve hoşgörü önemli yer tutar. O, insanların birbirle- A) İnsanın yaradılışını ve mahiyetini kavraması gerektiği
rini sevmesi, saygı göstermesi ve hoşgörülü olması ge-
rektiğini vurgular. İnsanlar arasında ayrım yapmaksızın B) Ahlaki değerlerin bilgiden daha önemli olduğu
herkesin tüm varlıklara sevgi ve hoşgörüyle yaklaşması
gerektiğine inanır. Yûnus Emre'nin "Gel gönül, sevelim C) İyi olan her şeye salt iyi olduğu için yönelmenin önemi
sevilelim dünya kimseye kalmaz." sözü, insanların bir- D) Bilmek için bilmenin insanı hakikate ulaştıracağı
birini sevgiyle kucaklaması ve birlikte yaşaması gerek-
tiğini ifade eder. E) Erdeme ulaşmanın ahlaki eylemin tek ereği olduğu
Buna göre Yûnus Emre için aşağıdakilerden hangisi
söylenemez?
Çözüm:
A) Gerçek hakikatin Tanrısal alanda aranması gerekti- Verilen alıntıda Hacı Bektâş Velî’nin marifet makamının
ğini vurgular.
gereklerini belirttiğini görüyoruz. Soruda bizden “vur-
B) İnsan için asıl saadetin ilahi olanın sevgisiyle gele- gulanan” seçeneği bulmamız istenmiştir. Seçeneklere
ceğini söyler.
bakalım:
C) İnsanların birbirlerine karşı empatiyle yaklaşması
gerektiğine inanır. A) Doğru cevap seçeneği budur. Parçada “kendini
D) Şiirlerinde ilahi aşk, koşulsuz sevgi, birliktelik gibi bilmek” ve “nefsini bilmek” vurgularıyla insanın kendi
temaları işler. yaradılışını ve mahiyetini yani özünü bilmesi gerektiği
E) Aslolanın bu dünya olduğunu söyler ve buna uygun vurgulanmıştır.
bir yaşamı öğütler.
B) Verilen sözde sabır, utanmak, cömertlik gibi er-
Çözüm: demlere değinilmiş ancak bilgiden önemli olduğuna iliş-
Yunûs Emre İslam mistisizmi ve tasavvuf geleneğinin kin bir ifade kullanılmamıştır.
önemli temsilcilerinden biri olarak; ilahi aşkı, sevgiyi, C) Parçaya göre iyi olan şeylere yani edebe, aşırı is-
birlik ve beraberliği amaç edinmiş bir Türk-İslam şairi- tekleri sınırlamaya ve benzerlerine yönelmek gerekir
dir. Metni inceleyip seçeneklere baktığımızda;
ancak buna salt iyi olduğu için değil kendini bilmek ve
A) Yunûs Emre bir İslam mistiği ve tasavvufu olarak dolayısıyla rabbini bilmek için yönelmek gerektiği vur-
gerçek hakikatin bu dünyada değil Tanrısal alanda gusu vardır.
aranması gerektiğini vurgular. Metnin geneline yayılmış
bu ifadeyi metinden çıkarabiliriz. D) Parçada bilmek için bilmenin değil, kendi varlığını
B) İnsan için asıl saadetin ilahi olanın sevgisiyle gele- anlamanın hakikate yani rabbi bilmeye imkân sağlaya-
ceğini söyler – ifadesi metinde geçen “İnsanın ruhani cağı belirtilmiştir.
bir yolculuğa çıkması ve Tanrı’yla birlikte olma arayışı”
cümlesinden çıkarılabilir. E) Parçaya göre amaç erdeme ulaşmak değil, erdem-
C) İnsanların birbirlerine karşı empatiyle yaklaşması lere sahip olma vesilesiyle kişinin kendi yaradılışının ve
gerektiğine inanır. – Metnin birçok yerinde “sevgi, saygı dolayısıyla da Yaratıcısının bilgisine sahip olmasıdır.
ve hoşgörü” gibi ifadeler geçmektedir. Dolayısıyla ce-
vap bu seçenek olamaz.
D) Şiilerinde ilahi aşk, koşulsuz sevgi, birliktelik gibi
temaları işler. – Bu ifade de metnin ilk cümlesinden çı- Cevap: A
karılabilir.
E) Asıl olanın bu dünya olduğunu söyler ve buna
uygun bir yaşamı öğütler. – Bir İslam mistiği ve muta-
savvıfı olan Yunûs Emre, insanın gerçek amacının da
Tanrı’yla bir olarak O’ndaki kendisini ve kendisindeki
O’nu bulmak olduğunu söyler. Dolayısıyla bu seçenek
metinden çıkarılamaz ve Yunûs Emre’nin felsefesi için
söylenemez. Cevap: E

205
204 205