Page 252 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE

FELSEFE 20. Yüzyıl Felsefesi ve Ana Akımlar

7. K. Marx'a göre, çağdaş toplum, bir sanayi toplumudur. 8. Felsefenin dil analizleri yapması gerektiğini vurgulayan
Üretim araçları, esas olarak fabrikalardır. Üretim biçimi ve Viyana Çevresi olarak da bilinen, 20. yüzyılın önemli
ise sanayi mallarının üretimidir. Üretim araçlarına sa- görüşlerinden mantıkçı pozitivizme göre deney ve göz-
hip olanlar bir avuç sermayedardır. Bunun meydana leme dayalı olmayan önermeler anlamlı değildir. Bir
getirdiği sınıflaşma biçimi, İlk Çağ’ın köle-efendi veya önermenin anlamlı olabilmesi için doğrulanabilir olması
Orta Çağ’ın serf-derebeyi sınıflaşma biçiminden farklı gerekir. Bu sebeple, deney ve gözlem alanının dışında
olarak, işçi-patron şeklinde olmuştur. Şimdi tarihteki kalan metafizik önemeler doğrulanamadığı için anlam-
güçlerin daima diyalektik bir mantıkla iş gördüklerini bi- sızdır ve sözde önermelerdir.
liyoruz. Burada da tezi ve antitezi, yani çatışan güçleri
temsil edenler, işte bu rakip sınıflardır. Bunların çatış- Buna göre aşağıdakilerden hangisi metafizik önerme
ması sonunda komünist, yani sınıfsız toplumda senteze örneğidir?
ulaşacaktır.
A) İnsan öldüğünde ruhun bu dünyadaki görevi bitmiş
olur.
K. Marx'ın düşüncelerini ifade eden görüş
aşağıdakilerden hangisidir? B) Dünya 24 saatte kendi etrafındaki dönüşünü
tamamlar.
A) Düalizm
C) Ağırlığı olan cisimler boşluğa bırakıldığında düşer.
B) Diyalektik idealizm
D) Su 100 derecede kaynar ve 0 derecede donar.
C) Mekanik materyalizm
E) Madde ısıtıldığı zaman genleşme olur.
D) Diyalektik materyalizm
E) Fenomenalizm
Çözüm:
Çözüm:
Parçada mantıkçı pozitivizm akımına göre deney ve
K. Marx bir diyalektik materyalisttir. O, evrende bulu-
nan her şeyi onda iş gören fiziksel güçlerin bir sonucu gözleme dayalı önermelerin doğrulanabildiği için an-
olarak açıklar. Ancak bu güçler, mekanik olmaktan çok lamlı olduğu bilgisi verilmiştir. Metafizik önermeler ise
diyalektiktir. Kısaca gerek düşünce, gerek doğa, gerek- doğrulanamadığı ve deney-gözlem yapılamayan alana
se tarihte iş gören güçler birbirlerini ortadan kaldırmak dâhil olduğu için anlamsızdır değerlendirmesi yapılmış-
isterken daha üst bir senteze yol açarlar veya bu sen- tır.
tezde birleşirler. Ortaya çıkan bu sentezin kendisi ye- A) İnsan öldüğünde ruhun bu dünyadaki görevi bitmiş
niden bir tez olarak kendisini ortaya koyar ve antitezini olur önermesinde geçen ruh, metafizik alanın ilgilendiği
yaratır ve onunla olan çatışmasının sonucunda yeni bir bir kavramdır. Deney ve gözleme dayalı olarak kanıtla-
sentez ortaya çıkar ve bu böylece devam edip gider. ması yapılamayacak olan bu yargı, metafizik önerme
Parça da bundan bahsetmektedir. Dolayısıyla cevap D örneği olarak kabul edilir.
seçeneğidir.
B) Dünya 24 saatte kendi etrafındaki dönüşünü ta-
Diğer seçeneklere baktığımızda ise: mamlar ifadesi, bilimsel olarak kanıtlanabilir olduğu için
metafizik önerme örneği değildir.
A) Düalizm, varlığın birbirine indirgenemez iki ayrı töz-
den oluştuğunu savunan görüştür. En ünlü temsilcisi R. C) Ağırlığı olan cisimler boşluğa bırakıldığında dü-
Descartes’tır. K. Marx bir düalist değil materyalisttir. şer yargısı, yer çekimi kanununa yönelik bir örnektir.
Bilimsel olarak deney ve gözlemle doğrulanabildiği için
B) Diyalektik idealizm, tinsel ya da akılsal bir yapıda
olan varlığın diyalektik süreçlerden geçerek oluştuğunu metafizik önerme örneği değildir.
savunan görüştür. Temsilcisi F. Hegel’dir. K. Marx bir D) Su 100 derecede kaynar ve 0 derecede donar
materyalisttir idealist değildir. önermesi de deney ve gözlem yapılarak kanıtlanabilir.
Metafizik önerme örneği değildir.
C) Mekanik materyalizme göre, evrendeki gerçek
varlık maddedir ve maddesel varlığın oluşturduğu ev- E) Madde ısıtıldığı zaman genleşme olur yargısı kim-
ren, mekanik biçimde hareket eder. Evreni anlamak ya bilimi tarafından doğrulanabilen bir önerme olduğu
için makinenin parçalarını anlamak gerekir. Temsilcisi için metafizik önerme olarak kabul edilemez.
Demokritos’tur.
E) Fenomenalizm, fenomenlerden, yani zaman veya
mekân içinde ortaya çıkan ve deney konusu olabilecek Cevap: A
olay ve olgulardan başka hiçbir şeyin var olmadığını
ileri süren felsefi görüştür. Cevap: D

250 251