Page 258 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - TYT FELSEFE

FELSEFE 20. Yüzyıl Felsefesi ve Ana Akımlar 2. TEST

5. Fransız düşünür J. P. Sartre’a göre insanın doğası, 8. T. Mengüşoğlu’na göre insanın eylemde bulunabilmesi
insan tarafından üretilmiş olan bir ürünü açıkladığımız için öncelikle aktif olması ve eylemlerini bilmesi gerekir.
tarzda tanımlanamaz. J. P. Sartre'a göre, herhangi bir Ne yapacağını bilmeyen insan eylemde bulunamaz.
alet ya da bir nesne yapacak olsak, önce bu nesne- Fakat yaşam durmaksızın devam eden bir akıştır ve
nin nasıl olacağını tasarlarız. Örneğin, bir kalemi ele insanın her şeyi yapabilmesine olanak yoktur. Öyleyse
alalım. Kalem, kafasında bir kalem fikrine sahip olan, insan neyi yapması gerektiği ile ilgili bir sıralama oluş-
kalemin ne için kullanılacağını ve nasıl üretileceğini
bilen bir insan tarafından tasarlanmış ve üretilmiştir. turmalı, bu sıralamaya göre seçim yapmalı ve eylemde
Buna göre, kalem, meydana getirilmeden önce, belirli bulunmalıdır. İnsana bu seçimi yaptıracak olan şey de
bir amacı olup, bir sürecin ürünü olan bir şey olarak ta- değer duygusudur. Bu sayede insan hangi eylemi önce
sarlanmıştır. Fakat J. P. Sartre'a göre, insanda durum yapacağı, hangisini sonraya bırakacağının ayrımını ya-
böyle değildir. İnsan kendisini ve değerlerini sonradan pabilecektir. Aynı zamanda insan yaşamın akışı içinde
özgür iradesi ile belirler. Eylemlerini seçmekte özgür- yalnız başına değildir. Kendisi gibi eylemde bulunan
dür bu nedenle de yaptığı eylemlerden sorumludur. insanlarla bir arada yaşamaktadır. Kendi yapıp etme-
leri de dahil çevresinde yaşanan durum ya da olaylara
Buna göre J. P. Sartre’ın görüşleri 20. yüzyıl felsefe- kayıtsız kalamaz ve bir tavır takınması gerekir. İnsanın
sinin hangi problem alanına ilişkindir?
tavır takınması günlük yaşam dahil her alanda görülür
A) Varoluş - Öz sorunu ama tavır takınmak için öncelikle durum ya da olay bi-
B) Değişim sorunu linmelidir.
C) Metafizik bilgi sorunu Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir?
D) Yorum sorunu
A) İnsan yapıp etmelerini çevresinin isteklerine göre
E) Gerçeklik - Görünüş sorunu şekillendirmelidir.
B) İnsanın hayatın getirdiği her şeyi gerçekleştirebile-
6. Fransız düşünür Pascal’ın dediği “Cleopatra’nın burnu cek potansiyeli vardır.
daha kısa olsaydı dünyanın çehresi değişirdi.” ifadesini C) İnsan hayatın içinde bilgiye sahip olmasa da bir du-
destekleyen günümüzde bilimsel pek çok gelişme var- ruş sergilemelidir.
dır. Diyalektik materyalizmin de savunduğu bu durum
maddi dünyanın mimarının bir idea olmadığının, aksine D) Yaşam sürekli değiştiğinden insan her şeyi yapabil-
maddi dünyadaki değişimlerin düşünce biçimlerine dö- mek için çok çalışmalıdır.
nüştüğünün en önemli kanıtıdır. Kısacası tarihi tarih ya- E) İnsan öncelikle yapıp etmelerini bilmeli ve eylem-
pan en önemli şey fikirler ya da düşünceler değil, maddi
koşullardır. lerinde önceliklerini belirlemelidir.

Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi
söylenebilir?
9. Bir varlık hakkında bilgi elde etmenin iki yolu vardır.
A) Varlığın temelinde idea bulunur. Bunlardan ilki varlığın etrafında dönerek, onu dışardan
ve durağan bir şekilde bilmeye dayanırken, öteki ha-
B) Varlığın ilkeleri maddeye dayanır.
reket hâlinde olan varlığın içine nüfuz ederek bilmeye
C) Varlık iki ayrı tözden meydana gelmiştir. çalışır. İnsanın bu yollardan ilkiyle hareket etmesi göre-
celi bilginin ortaya çıkmasının ana sebebidir. Çünkü bu
D) Varlık diye bir şeyin gerçekliği yoktur.
bilgi bir gözlemciden ötekine değişir, sembollerle ifade
E) Varlık paranteze alma yöntemiyle tespit edilebilir. edilir ve başka bir varlığa göndermede bulunur. Oysa
diğeri mutlaktır, bilen kişi kendini her türlü bakış açısın-
dan kurtarmış olarak varlığı gerçekte olduğu gibi kav-
rar. Göreceli bir şekilde varlığın dış görünüşüyle sınırlı
7. Felsefe tarihinin en temel problemlerinden biri, öner- olan gözlem yerine sezgi varlığa nüfuz eder ve duyusal
me-olgu ilişkisinde açığa çıkmaktadır. Önermeler ol- olmayan gerçeklikle temas kurmamızı sağlar.
guların resimleridir ve dil, dünyayı tuvaline taşıyan bir
Bu parçada anlatılanlar aşağıdaki filozoflar ve felsefi
ressama benzer. Bu anlamda olguların tasviri olan dil
akımlardan hangisine uygundur?
ile olguların bulunduğu dünya arasında bir uygunluk
söz konusudur. A) H. Bergson’un entüisyonizmi
Parçada verilen görüş aşağıdaki akımların hangisine B) J. P. Sartre’ın egzistansiyalizmi
temel oluşturur?
C) Gadamer’in hermeneutiği
A) Hermeneutik B) Entüisyonizm C) Fenomenoloji D) E. Husserl’in fenomenolojisi

D) Mantıkçı pozitivizm E) Diyalektik materyalizm E) L. Wittgenstein’ın mantıkçı pozitivizmi

256 257