Page 36 - Sağlık Bilgisi ve Trafik Kültürü | 1.Ünite

SAĞLIK BİLGİSİ 1.3.1.2. Yeterli ve Dengeli Beslenmenin Önemi

Yeterli ve dengeli beslenme yaşamın her döneminde insan sağlığı-
nın temelini oluşturur. Yeterli ve dengeli beslenme herkes için aynı değildir.
1. ÜNİTE Burada yaş, cinsiyet, fiziksel aktivite durumu, diyabet ve hamilelik gibi özel
diyet gerektiren durumlar beslenmenin içeriğini değiştirir Okul çağı, çocuklar
için fizyolojik, psikolojik ve sosyal gelişimin hızlı olduğu, yaşam boyu devam
edebilecek davranışların büyük ölçüde oluştuğu, yetişkinlik hastalıklarının
gelişimi açısından ise en riskli dönemdir. Bu dönemde yaygın olarak görülen
beslenme sorunları;
• D vitamini, kalsiyum ve iyot yetersizlikleri ile demir eksikliği anemisi,
• Şekerli ve yağlı gıdaların fazla tüketilmesiyle şişmanlığın ortaya
çıkması,
• Yeme bozuklukları,
• Diş çürükleridir.
Beslenme konusundaki araştırmalar, yetersiz beslenme kadar aşırı
beslenmenin de sağlığı ve yaşam süresini olumsuz yönde etkilediğini göster-
mektedir. Yeterli ve dengeli beslenmek için

• Enerji harcanmasına uygun beslenilmeli,
• Öğün atlanmamalı,
• Besin çeşitliliği artırılarak her öğünde farklı besin gruplarından tü-
48 ketilmeli,

• Özellikle meyve, sebze ve protein içeren besinler her gün tüketilmeli,
• Besin değeri düşük ve enerjisi yüksek yiyecek ve içeceklerin tüke-
timi sınırlandırılmalıdır.
Besin gruplarından süt ve süt ürünleri, büyüme çağındaki bireyler için
önemli bir kalsiyum ve protein kaynağıdır. Yaş ve cinsiyete göre günlük alın-
ması gereken besin miktarları aşağıdaki tabloda verilmiştir (Tablo 1.2).
Tablo 1.2
Yaş ve cinsiye göre besin miktarları (www.beslenme.gov.tr)

YAŞ VE CİNSİYET GRUPLARI

65
10-18 YAŞ 19-65 YAŞ YAŞ+ 19-50 51-65 65 YAŞ+
YAŞ YAŞ
1-3 4-6 7-9
BESİN GRUPLARI
YAŞ YAŞ YAŞ
Yetişkin Yaşlı Yaşlı kadın
Erkek Kadın Yetişkin kadın
erkek erkek
PORSİYON
SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ (200 ml) 4 3-4 3 4 4 3 4 3 4 4
ET VE ET ÜRÜNLERİ (100 g) 1-1.5 1.5 1.5 2 3 2.5-3 2.5-3 2.5-3 2.5-3 2.5-3
EKMEK VE TAHIL GRUBU (25 g) 2 3 5 9 7 8 5 7 7 4
SEBZE VE MEYVELER (150 g) 2.5 3.5 4 5 5 5 5 5 5 5
Vücudumuz egzersiz sırasında, dinlenme durumuna göre daha fazla
enerji harcamaktadır. Çünkü egzersiz sırasında
• Kaslar daha güçlü kasılır,
• Kalp atımı hızlanır,
• Kalp vücuda kanı daha hızlı pompalar,
• Akciğerler daha hızlı çalışır.
Bilindiği gibi egzersiz yapanların yapmayanlara göre günlük enerji ih-
tiyaçları daha yüksektir. Besinlerin bileşimindeki karbonhidratlar, proteinler
ve yağlardan belirli enzimlerin düzenlediği ve hormonların denetlediği tep-
kimelerle enerji elde edilmektedir. Bu nedenle sporcular daha yüksek enerji
içeren özel diyetlerle beslenmelidir.