Page 52 - Tarih 11 - Ünite 4
P. 52

4. ÜNİTE


                                              Osmanlı Devleti’nde Seçim

                                              Kanun-ı Esasi’yi hazırlayan komisyonun üzerinde çalıştığı konular-
                                              dan biri de seçimlerin yapılarak meclisin toplanmasını sağlamak
                                              olmuştur. Komisyon, meclisi oluşturacak üyelerin atamayla mı yoksa
                                              seçimle mi belirleneceği konusu üzerinde titizlikle durmuştur. Âyan
                                              Meclisi üyelerinin padişah tarafından tespit edilmesi, Mebusan
                                              Meclisi üyelerinin ise seçimle belirlenmesi kararlaştırılmıştır. Bu
                                              iki meclis Meclis-i Umûmiyi meydana getirmiştir. Mebusların halk
                                              tarafından seçilmesi, Türk tarihinde demokratikleşme yolunda
                                              atılan önemli bir adım olmuştur.

                                              Kanun-ı Esasi’ye göre iki dereceli seçim yapılması gerekmektedir.
                                              Ancak meclisin bir an önce toplanabilmesi için daha kolay bir yol
                                                                   izlenmiştir. Buna göre kaza, sancak ve vilayet
                                                                   idare meclislerinde halk tarafından seçil-
                                                                   miş mevcut üyelerin, mebusları seçmeleri
                                                                   kararlaştırılmıştır. Bu sebeple ilk Osmanlı
                                                                   meclisinin mebusları genelde varlıklı ve
                                                                   nüfuzlu şahıslardan oluşmuştur.
                                                                   Osmanlı Devleti’nde ilk kez yapılan seçim-
                                                                   lere başkent İstanbul’da ayrı bir özen gös-
                                                                   terilmiş ve âdeta gelecekte tasarlanan bir
                                                                   seçim modeli uygulanmıştır. Osmanlı top-
                                                                   lumu seçim talimatlarına harfiyen uymuş
                                                                   ve seçimler sorunsuz bir şekilde yapılmıştır.
               Görsel 4.66
               Meclis toplantısı              Bu ilk seçimle Türk toplumu demokratikleşme yolunda önemli bir
                                              adım atmıştır.

                                              İlk Osmanlı Meclis-i Umûmisi, 115’i Meclis-i Mebusan ve 26’sı
                                              da Meclis-i Âyandan olmak üzere 141 üyeyle 19 Mart 1877’de
                                              Dolmabahçe Sarayı’nda toplanmıştır (Görsel 4.66). Meclisin açılış
                                              gününde tüm resmî daireler tatil edilmiş ve halk törene büyük
                                              ilgi göstermiştir.

                                               I. Meşrutiyet Dönemi’nde gerçekleştirilen seçim sisteminin özel-
                       ARAŞTIRALIM
                                               liklerini araştırıp bir sunu hazırlayınız ve sınıfta arkadaşlarınızla
                                               paylaşınız

                                              Osmanlı toplumundaki gayrimüslim nüfus, Müslüman nüfusun
                                              yaklaşık dörtte biri kadardır. Buna rağmen mebuslar arasındaki
                                              orana bakıldığında gayrimüslim mebus sayısının, Müslüman me-
                                              bus sayısına yakın olduğu görülmektedir. Bu durum temsil ilkesi-
                                              nin gerçekleşmesi konusunda Müslümanların aleyhine olmuştur.
                                              Meclis ilk dönem çalışmalarını 28 Haziran 1877’de tamamlamıştır.
                                              Meclisin 13 Aralık 1877’de başlayan ikinci çalışma döneminde Os-
                                              manlı Devleti, Ruslara karşı 93 Harbi’nde ağır bir yenilgi almıştır. Bu
                                              dönemde mecliste, Müslüman ve gayrimüslim mebuslar arasındaki
                                              tartışmalar sertleşmiş ve bu şartlarda meclis çalışmalarının yararlı
                                              olmayacağı ortaya çıkmıştır. Bu gerekçelerle Sultan II. Abdülhamid
                                              13 Şubat 1878’de meclisi süresiz tatil etmiş ve böylece Osmanlı
                                              Devleti mutlakiyetçi bir yönetime dönmüştür.

            170
   47   48   49   50   51   52   53   54   55   56   57