Page 13 - Tarih 9 | 4.Ünite

İLK VE ORTA ÇAĞLARDA TÜRK DÜNYASI

Çin Elçisinin Raporu
981-984 tarihleri arasında Turfan Uygurları’na giden Çin elçisi
Wang Yen-te’nin raporuna göre “Kao-ch’ang (Turfan) şehrinde
yağmur ve kar yoktur. Aynı zamanda çok sıcaktır. Evler beyaz
badanalıdır. Chinling Dağları’ndan çıkan nehir, başşehrin bü-
tün çevresini dolaşır, tarlaları ve meyve bahçelerini sular ve
su değirmenlerini işletir. Bu yerde beş hububat yetişir. Zengin
insanlar at eti yerler, geri kalanlar ise sığır eti ve yaban kazı
yerler. Onlar müziklerinde kopuz kullanırlar. Onlar, samur kürkü
postu, keçe ve çiçek motif işlemeli elbise imal ederler. Kadınlar
başlarına bir çeşit şapka giyer. Onların âdetlerine göre büyük
bir kısmı ata biner ve ok atarlar. Onlar, gümüş ve pirinçten
yaptıkları tüpleri su ile doldururlardı. Bu tüplere basarak suyu
fışkırtırlar yahut birbirlerine su atarak spor yaparlar (İzgi, 1989,
s.55-60’tan düzenlenmiştir).” YORUMLAYALIM

Uygur Devleti’nde kadınların sosyal hayata etkileri neler
olabilir?

Uygur Devleti, Kök Türklerin sahip
olduğu mirasın üzerine kurulduğu
için bozkır kültür geleneğini sürdür-
müştür. Ancak zamanla Çinlilerle
fazla yakınlaşılması ve Maniheizm’i
kabul etmesi, Uygurların hayat tar-
zını değiştirmiştir. Bu nedenle Uy-
gurlarda, toplumsal yapı hızlı bir
değişim göstermiş ve şehirleşmeye
doğru bir eğilim başlamıştır. Bunun
yanında konar-göçer yaşamın da
devam etmesi Uygurlarda bozkır-
lı ve şehirli olmak üzere iki fark-
lı hayatın ortaya çıkmasına neden
olmuştur.
Her an saldırıya açık bir coğraf-
yada yaşadıkları için konar-göçer
toplulukların silahlı güce ihtiyaçla-
rı vardır. Bozkır kültürünün ögele-
rinden atı kullanan ve demiri işle-
yen Türkler (Görsel 4.11), askerî
bakımdan çevresindeki milletlere Görsel 4.11
üstünlük sağlamıştır. Türk ordusu, Demirci (Temsilî)
ücretli askerlerden değil her an savaşabilecek durumda olan
süvarilerden kurulmuştur. Örneğin Hunlar, çocuklarını daha
küçük yaşlarda biniciliğe alıştırmıştır. Gençlik çağına geldik-
lerinde mükemmel binici olan bu çocuklar, böylece atlı savaş
usullerini çok iyi uygulamıştır. Hunlarla savaşlarda başarılı
olamayan Çinliler, yüz yıl süren bir askerî reform yapmış ve
ordularını Hun tarzında teşkilatlandırarak onları durdurmaya
çalışmıştır.

99