Page 21 - Tarih 9 | 4.Ünite

İLK VE ORTA ÇAĞLARDA TÜRK DÜNYASI

Eski Türk topluluklarının özellikle su kaynaklarına yakın, yay- Görsel 4.18
lak-kışlak hayatı üzerine kurulu bir yaşamları vardır. Böyle Bozkır
bir hayat tarzını, avcılık ve toplayıcılık ile geçinen toplumla-
rın yaşamları ile karıştırmamak gerekir. Konar-göçer yaşam
şekli, bozkırda doğa ile bütünleşmiş bir toplumun hayatını
sürdürebilme mücadelesidir (Görsel 4.18). Bu yaşam tarzında
boylar, büyük sürüler hâlinde baktıkları hayvanların ürünle-
riyle hayatlarına devam etmiştir.

Boyların Yaylaya Göçü
Göç alanları yani yaylalar, öyle gelişigüzel, sahipsiz yerler de-
ğildi. Her boyun veya oymağın belirli yaylası ve otlağı vardı.
Yaylanın ve otlağın en güzel yerini boy beyi kendisine ayır-
maktaydı. Yaylalara göç, boy beyinin emri ile başlardı. Göç
hazırlığı birkaç saat içinde tamamlanırdı. Zira konar-göçer
evi derme çadırlardan ibaretti. Eşyalarının hepsi de taşınabilir
türden idi. Bundan dolayı geride hiçbir şey bırakılmıyordu.
Göç, çift hörgüçlü develer (yüklet) veya dört tekerlekli, üstü
kapalı ve öküzlerle çekilen arabalarla (kağnı) yapılmaktaydı.
Bu arabalar, kadınların içinde yün eğirdikleri, dikiş diktikleri,
doğum yaptıkları ve çocuklarını emzirdikleri âdeta gerçek bir
konut gibi idi. Yaylalara göç, tam bir eğlence hâlini alırdı. Güzel
elbiseler giyilir, yol boyunca neşeli şarkılar söylenirdi (Koca, YORUMLAYALIM
2002, s.16-17’den düzenlenmiştir).
Günümüzde konar-göçer hayat tarzının, ülkemizde görül-
mesinin nedenleri neler olabilir?

Avrasya’da yaşayan bütün Türkler, konar-göçer bir hayat
tarzı sürdürmemiştir. Türk boylarından bazıları, uygun tarım
alanlarında hem tahıl hem de meyve-sebze yetiştirmiştir. Eski
Türkler, yaşamaya uygun alanlarda yerleşik hayata geçerek
şehirler kurmuş ve eserler meydana getirmiştir. Türkler, el-
verişli buldukları alanlarda hayat tarzlarını değiştirmiş, daha
kolay ve rahat olan yerleşik yaşamı tercih etmişlerdir. Ancak
Türklerin çoğu, toplum özelliklerinin de etkisiyle bozkırdaki
zor yaşamı daha çok benimsemiştir.
Yiyecekleri; kurutulmuş et, pastırma, et tozu gibi farklı şekil-
lerde muhafaza ederek tükettikleri bilinen Türkler, tarihte ilk BİLİYOR MUSUNUZ?
defa konserve yapan millettir.

107