Page 20 - T.C. İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük | 1.Ünite

XX. YÜZYIL BAŞLARINDA OSMANLI DEVLETİ VE DÜNYA

Alınan bütün tedbirlere rağmen Ermenilerin saldırı ve katliamları artarak de-
Oku-yorum vam etti. Ermeniler, başka bölgelerde de isyan çıkardılar. Bunun üzerine hem
iç güvenliği sağlamak hem de cephelerde Türk askerinin güvenliğini artırmak
Taşnak komitesi tarafından 1914’te için, 27 Mayıs 1915’te Sevk ve İskân (Tehcir ya da Zorunlu Göç) Kanunu
Şam’daki şubeye yazılmış olan bir çıkarıldı. Bu kanunla Ermeniler arasından Ruslarla iş birliği içinde olanlar,
mektupta şu satırlar yer almaktadır: çeteciler ve isyan hareketine karışanlar zorunlu olarak göçe tabi tutuldu. Göç
Ruslar sınırı geçip Osmanlı ordula- ettirilenler Osmanlı sınırları içerisindeki başka bölgelere yerleştirildiler. Böy-
rı geri çekilmeğe başladığı zaman,
mevcut vasıtalardan istifade edil- lece binlerce Ermeni vatandaşın da can ve mal güvenliği sağlandı. Çünkü
mek suretiyle her tarafta genel bir Ermeni çeteleri, isyanlara ve katliamlara katılmayan diğer Ermenileri de öl-
isyan yapılmalıdır. Osmanlı ordusu dürüyordu. Osmanlı Devleti yer değiştirme uygulamasına tabi tuttuğu Erme-
bu suretle iki ateş arasına alınmış nilerle ilgili gerekli tedbirleri aldı. Ermenilerin mallarının, canlarının korun-
olacaktır. Bütün resmi binalar uçu- ması, yol buyunca ihtiyaçlarının karşılanması için memurlar görevlendirdi.
rulacak, hükûmet dahilde işgal edi- Göç ettirilen Ermenilerin, taşınabilir mallarını ve eşyalarını yanlarına alma-
lecek ve Alman nakliyatına hücum larına izin verildi. Taşınmaz malları ise hükûmet tarafından açık artırmayla
edilecektir. Bunun üzerine Osmanlı satılıp bedeli kendilerine verildi. Osmanlı Devleti, göç ettirilen Ermenilerin
ordusu ilerlediği takdirde Ermeni yerleştirilecekleri yerlerde de eski düzenlerini kurmaları için gerekli tedbir-
askerler silahları ile birlikte kıt’alarını
terk edecekler, çete teşkil edip Rus- leri aldı. Göç işlemleri için komisyonlar kuruldu. Göç esnasında Ermenilere
larla birleşeceklerdir. Altan Deliorman, karşı saldırı düzenleyen bazı saldırganlar da yakalanarak Divan-ı Harpte yar-
Türklere Karşı Ermeni Komitecileri, s. gılandı. Osmanlı Devleti’nin aldığı bütün tedbirlere rağmen; ulaşım güçlüğü,
147. (Kısaltılmış ve sadeleştirilmiştir.) olumsuz hava koşulları ve salgın hastalıklar gibi nedenlerle tehcir sırasında
hayatını kaybeden Ermeniler de olmuştur. Ermeniler ve onları destekleyen-
Taşnak örgütünün yayımladığı bu ler; yaşanan süreçte 1 milyon 500 bin Ermeni’nin hayatını kaybettiğini iddia
bildiriyi, 1915 Olaylarında Osmanlı etmektedirler. Oysaki Osmanlı Devleti’nin toplam nüfusu içinde bile o kadar
Devleti’nin aldığı kararlar doğrultu- Ermeni yoktu. Çeşitli yerli ve yabancı kaynakların verdikleri bilgilere göre
sunda değerlendiriniz.
1914’te Türkiye’deki Ermeni nüfusunun toplamı 1 milyon 300 bin civarın-
daydı. Ermeni kayıplarının iddia edilen sayılarda olması asla mümkün değil-
Tablo 1.6: Amerikalı tarihçi Prof. J. McCarthy’nin dir. Osmanlı Devleti’nin Ermenilere yönelik bir soykırım düşüncesi olsaydı;
(J. Makkartiy) tespitlerine göre 1912-1922 Yılları
Arasında Doğu Anadoluda Ermeni Çeteleri göç esnasında ve sonrasında bu kadar önlem alması da söz konusu olmazdı.
Tarafından Katledilen Türklerin Sayısı Ermenilerin soykırıma uğradığını iddia edenlerin tam tersine, Ermeni çeteleri
yüz binlerce Türk’ü katletmiştir.
VİLAYET* KATLEDİLEN KATLEDİLEN
NÜFUS NÜFUS Osmanlı Devleti, I. Dünya Savaşı sona erince, 31 Aralık 1918’de Geri Dönüş
ORANI Kararnamesi yayınladı. Göçe tabi tutulan Ermenilerden isteyenler geri dön-
VAN 194.167 %62 müş, mal ve mülklerini de geri almışlardır. Osmanlı Devleti üzerinde emelleri
olan İngiltere, Fransa ve Rusya’nın kendi çıkarları doğrultusunda yönlendir-
BİTLİS 169.248 %42 dikleri, gerçeklikten uzak bir sorun olarak ortaya atılan, Ermeni sorunu olarak
bilinen bu asılsız iddialar, çıkar çevreleri tarafından sürekli gündemde tutul-
ERZURUM 248.695 %31 maktadır.

DİYARBAKIR 158.043 %26 Kafkas İslam Ordusu: 1917 yılında Rusya’da yaşanan Bolşevik devrimi ile
Çarlık rejiminin yıkılmasının ardından Rus Kafkas Ordusu dağıldı. Bolşevik
MAMURATÜL 89.310 %16 Devrimi sonrasında Osmanlı ve Rus orduları arasında çatışma yaşanmadı.
AZİZ (ELAZIĞ) Rus birlikleri bölgeden ayrılırken silahlarını Ermeni ve Gürcülere bırakarak
Osmanlı ile mücadeleyi onlara devretti. Rus ordusundan kalan 120.000 ka-
SİVAS 186.413 %15
dar Ermeni asker ile bölgedeki Ermeni çeteleri güçlerini birleştirerek Kaf-
kasya’da yeni kurulan Ermeni ordusunu oluşturdular ve Bolşeviklerden de
HALEP 50.838 %9
destek gördüler. Amaçları Kafkasya ve Doğu Anadolu’da Rusya’ya bağlı
Büyük Ermenistan Devleti’ni kurmaktı. 1917 sonlarında Gürcüler ve Erme-
ADANA 42.511 %7
niler askerî faaliyetlere başladılar. 3 Mart 1918’de imzalanan Brest-Litovsk
Anlaşması ile Kars, Ardahan ve Batum (Elviye-i Selâse) Osmanlı Devleti’ne
TRABZON 49.907 %4
geri verildi. Bölgeden Rusların çekilmesiyle birlikte Ermeni ve Gürcü çeteleri
Müslüman ve Türklere karşı katliamlara başladı. Bunun üzerine Azerbaycan
TOPLAM 1.189.132 %24
Türkleri, Osmanlı Devleti’ne bir heyet göndererek yardım istediler. İstanbul
Hükûmeti de bölgedeki mevcut durumu değerlendirerek Azerbaycan Türkle-
Kaynak: Justin McCarthy, Ölüm ve Sürgün, s.265-273
rine yardım etmeye karar verdi.

Mustafa Kemal 19. Tümen
Sarıkamış Harekâtı başladı. Komutanlığı’na atandı.

1914 1915
36