Page 24 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 | 2.Ünite

2. Ünite

Metinde Geçen Bazı Kelime ve Kelime Grupları
ılgın: Akdeniz bölgesinde yetişen bir ağaç veya mil: Selin sürükleyip getirdiği çok küçük taneli
ağaççık cinsi. çamurlaşmış kum ve toprak karışımı.

kolcu: Bir şeyi korumak için bekleyen veya kol tokat: (halk ağzında) Hayvan ağılı.
gezen görevli, muhafız.

Metin ve Türle İlgili Açıklamalar

Toplumcu Gerçekçilik
Toplumcu gerçekçilik (sosyal realizm), toplumcu dünya görüşü üzerine temellendirilmiş bir edebi-
yat akımıdır. Bu akım, toplumu sosyal sınıflar arasında gerçekleşen çatışma alanı olarak değerlendirir.
Amacı, söz konusu sınıfsal çatışmayı ve bu çatışmanın toplumda yol açtığı etkileri ve sorunları yansıt-
manın yanında bu sorunlara toplumcu çizgide çözüm yolunu da göstermektir. Bu açıdan toplumcu
gerçekçilik, toplum için sanat ilkesine bağlı olarak edebiyata eğitici bir işlev yükler. Rus edebiyatında
Maksim Gorki, Mihail Şolohov; Amerikan edebiyatında Jack London, John Steinbeck (Con Ştaynbek)
bu akımın başlıca temsilcileridir.
Türk edebiyatında toplumcu gerçekçi anlayışla eser veren sanatçılar eserlerinde köy yaşamındaki
sorunları, toprak kavgalarını, ağa-köylü çatışmasını; köyden kente göçün neden olduğu sorunları;
büyük kentlerde yaşayan işçilerin, emekçilerin yaşam mücadelelerini ele aldılar. Nazım Hikmet, Er-
cüment Behzat Lav, Sadri Ertem, Sabahattin Ali, Reşat Enis Aygen, Kemal Tahir, Orhan Kemal, Fakir
Baykurt, Kemal Bilbaşar, Samim Kocagöz toplumcu gerçekçiliğin Türk edebiyatındaki başlıca temsil-
cileridir.

Toplumcu gerçekçilik akımını benimseyen yazarlardan olan Samim Kocagöz, bu akımın özellikle-
rine uygun olarak eserlerinde toplumsal sorun ve olguları ele almıştır. Yazar, Koca Öküzün Ölümü adlı
hikâyesinde gerçekçi gözlemlere yer vermiştir:

Yusuf, titreyen elleriyle ılgınları araladı. Yarı kapalı, yumuk yumuk gözlerini, büsbütün küçülterek nehrin
iki kıyısını süzdü. Önünde bir bataklık, bulanık suların ortasına doğru, bir yarımada şeklinde uzanıyordu.
Yarımada, nehrin en derin bir noktasına kadar yürümüştü. Yığın yığın sarı miller, yakıcı mayıs güneşinin
altında, ıslak ıslak parlıyordu. Yusuf, bir zaman daha sulara, bataklığa baktı. Sonra birdenbire kalbi durur
gibi oldu. Bir an gözlerini yumdu. Açtığı vakit, iki damla yaş, bembeyaz sakalına yuvarlandı. Güçlükle iki üç
adım daha attı; ılgınlardan kurtuldu. Sonra dizlerinin bağı çözüldü. Oracığa, kumların üzerine çöküverdi.
Titreyen ellerini dizlerine dayadı. Ellerinin, dizlerinin sarsılması bir zaman sonra kesildi. Taştan bir heykel
gibi, nehrin bulanık sularına doğru uzanan bataklığa baktı kaldı.

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Koca Öküzün Ölümü adlı metnin tema ve konusunu belirleyiniz.

2. Metnin tür özelliklerini belirleyiniz.
3. Metnin kahramanı Yusuf, koca öküzle kendisi arasında ne gibi koşutluklar kuruyor? Açıklayınız.
4. Metindeki sosyal ve kültürel unsurları belirleyiniz.

5. Toplumcu gerçekçilik akımının Koca Öküzün Ölümü adlı metne etkilerini değerlendiriniz.

6. Metinde anlatılan olay gerçekte yaşanmış olabilir mi? Tartışınız.
7. Metnin olay örgüsünü belirleyiniz.
8. Metindeki zaman ve mekânın özelliklerini belirleyiniz.

56