Page 26 - Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi 11 | 1.Ünite
P. 26

1. Ünite


                                    Türkçülük
                                        Osmanlı Devleti’nde II. Meşrutiyet Dönemi’nde ön plana çıkan Türkçü-
                                    lük fikrinin ilk kıvılcımları, XIX. yüzyılın ikinci yarısında Rusya’daki Müs-
                                    lüman Türkler arasında belirmeye başladı. Rus baskısıyla Osmanlı toprak-
                                    larına gelen Türk aydınları, fikirlerini burada yaymaya başladılar.
                                        Bu kişiler, Osmanlı’nın dağılmaktan kurtulmasının ancak güçlü bir Türk
                                    ulusuyla  olacağına  inanıyorlardı.  Türkçülük  fikrinin  savunucularına  göre
                                    Batı’nın bilim ve tekniği alınmalı ama sosyal yaşantıları körü körüne taklit
                                    edilmemeliydi. Bu fikrin temsilcileri arasında; Ziya Gökalp, Ömer Seyfettin,
               Görsel 1.19          Mehmet Emin Yurdakul, Ahmed Ağaoğlu, Fuat Köprülü, Halide Edip, Hüseyin
               Yusuf AKÇURA (1876-1935)  Zade Ali, Gaspıralı İsmail ve Yusuf Akçura (Görsel 1.19) gibi aydınlar vardı.


                    Batıcılık
                    Batıcılık, Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu zor durumdan kurtul-
               masının Batı’ya benzemekle mümkün olacağını savunan fikir akımıdır. Os-
               manlı Devleti’nde Batı’nın taklit edilmesi ve örnek alınması faaliyetleri Lale
               Devri’nden itibaren başlamış, XIX. yüzyıldaki ıslahatlar da Batı’nın etkisiyle
               yapılmıştır.
                   Batıcılık fikrinin önemli temsilcileri arasında; Tevfik Fikret (Görsel 1.20),
               Celal Nuri, Abdullah Cevdet, Beşir Fuat, Baha Tevfik, Kılıçzade Hakkı ve
               Suphi Edhem gibi aydınlar vardır.
                                                                                            Görsel 1.20
                    Âdem-i Merkeziyetçilik                                                  Tevfik FİKRET (1867-1915)
                    Prens Sabahattin’in savunduğu bu görüş, merkeziyetçiliğe karşı olan ve yerel yönetimlerin
               güçlendirilmesini savunan bir fikir akımıdır.

                    SORU
                      Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde ortaya çıkan fikir akımlarında farklı düşünceler
                 savunulmuş olmasına rağmen, hepsinin birleştiği ortak amaç nedir?


               1.8. Osmanlı Devleti Teşkilat Yapısı
                    Osmanlı,  devlet  teşkilat  yapısını  şekillendirirken  ilk  Türk  devletleri,  İlhanlılar,  Bizans
               İmparatorluğu ve Selçuklular gibi devletlerin yönetimlerinden etkilenmiştir.
                    Osmanlı Devleti’nin teşkilat yapısı birçok yönden Selçuklulara benzemekle birlikte, hüküm-
               darın yetkisi bakımından onlardan ayrılır. Zira Osmanlı hükümdarları mutlak otoriteye sahiptir
               ve  ülke  yönetiminde  merkeziyetçilik  hâkimdir.  Ülke  Selçuklulardaki  gibi  şehzadeler  arasında
               paylaştırılmamıştır.
                !
                  BiYOGRAFİ
                                                               I. Murat (1326-1389)
                                           Sultan I. Murat, 1326 yılında Bursa’da doğmuştur. Babası Orhan Gazi,
                                        annesi Nilüfer Hatun’dur. Eğitimini Bursa’daki medreselerde tamamlamış-
                                        tır. Gayet nazik, sevimli ve çok halim selim bir insan olan I. Murat, sade
                                        giyinmiş, âlimlerle sanatkârlara büyük hürmet göstermiş, fakir ve kimsesiz-
                                        lere şefkatli davranmıştır. Geleceği görebilen akıllı bir asker ve devlet adamı
                                        olan I. Murat, fethedilen yerlerdeki gayrimüslimlere iyi davrandığı için onla-
                                        rın sevgisini ve takdirini kazanmıştır.
                                           Onun döneminde, Rumeli ikinci vatan hâline gelmiş, Anadolu’da üstünlük
                                        Osmanlı’ya geçmiştir. Sultan I. Murat, I. Kosova Savaşı’ndan (1389) sonra savaş
                                        alanını gezerken bir Sırp askeri tarafından hançerlenerek şehit edilmiştir.
                Görsel 1.21: I. Murat (Temsilî)





                                                            36
   21   22   23   24   25   26   27   28   29   30   31