Page 36 - Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi 11 | 1.Ünite
P. 36
1. Ünite
Yapılan bu kalıcı düzenlemelerle, Osmanlı toprakları coğrafî durumu ve genişliği dikkate
alınarak beş büyük ordu bölgesine ayrılmıştır. Bu ordularda görev yapacakların askerlik süresi
beş yıl olarak belirlenmiş, askere alımlarda ise kura (ad çekme) yöntemi uygulanmıştır. Yapılan
bu köklü değişikliklerle birlikte Asâkir-i Mansure-yi Muhammediye’nin yerine Asâkir-i Nizami-
ye diye adlandırılan Osmanlı düzenli ordusu kurulmuştur. Askerlik alanında yapılan yenilikler
öncelikle Müslüman halk üzerinde uygulanmış, gayrimüslimlerin ise bedel ödeyerek (bedeli nak-
di) askerlikten muaf tutulmaları yönünde karar alınmıştır.
Tanzimat Dönemi’nde deniz kuvvetlerinde de önemli düzenlemeler yapılmıştır. Özellikle Sul-
tan Abdülaziz Dönemi’nde zırhlı gemilerden oluşan büyük bir filo kurulduğu gibi çağın gerektir-
diği teknik personelin yetiştirilmesine büyük önem verilmiştir.
Osmanlı ordusu, 1877-1878 yılları arasında yapılan Osmanlı-Rus Savaşı’nda başarısız
olunca 1879 yılında bir karar alınmış, alınan bu kararla Avrupa ordularında olan tümen (fırka)
düzeninin Osmanlı ordusunda da uygulanmasına başlanmıştır.
II. Abdülhamit Dönemi’nde, Doğu Anadolu toprakları üzerinde bir Ermeni Devleti kurul-
masını önlemek ve Rusya ile çıkacak bir savaş durumunda bölgede hazır silahlı güç bulundur-
mak amacıyla yerel halktan oluşan Hamidiye Alayları kurulmuştur. II. Abdülhamit Dönemi’nin
sonlarına doğru Osmanlı ordusu ülke çapındaki teşkilatlanmasını tamamlamış, coğrafî konum
ve nüfus göz önünde bulundurularak ülke sekiz ordu bölgesine ayrılmıştır. Ayrıca bu dönemde
Harp Akademisi (Erkan-ı Harbiye Mektebi) açılarak harp okullarından sınavla seçilen subaylara
üst düzeyde askerî dersler verilmiştir.
Yapılan bu değişikliklerle Osmanlı ordusu dış görünüşü ve yapılanmasıyla çağdaş bir görü-
nüm kazanmış ancak hedeflenen başarılara XX. yüzyılda meydana gelen savaşlar (Trablusgarp,
Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı) yüzünden ulaşamamıştır.
SIRA SİZDE
Nizam-ı Cedit, Sekban-ı Cedit, Asâkir-i Mansure-yi Muhammediye, Redif, Hamidiye
Alayları
Yukarıda Osmanlı askerî teşkilatındaki değişimleri ifade eden ordu isimleri veril-
miştir. Bu ordu isimlerini ilgili açıklamanın altındaki noktalı yerlere yazınız.
Taşrada güvenliği sağlamak amacıyla III. Selim Dönemi’nde Avrupa tarzında
oluşturulan ordu. oluşturulan ordu.
......................................................... .........................................................
Yeniçeri Ocağı kaldırıldıktan sonra kuru- II. Abdülhamit Dönemi’nde Doğu Anado-
lan ordu. lu’da oluşturulan ordu.
......................................................... .........................................................
II. Mahmut Dönemi’nde Yeniçeri Ocağı’na
alternatif olarak kurulan ordu.
.........................................................
II. Mahmut, Tanzimat ve Meşrutiyet Dönemi Devlet Teşkilatlanması
XIX. yüzyıl, Osmanlı Devleti için zorunlu değişim ve dönüşümün tarihidir. Bu süreç içinde
devlet teşkilatı ve ordu yapısında ortaya çıkan köklü ve yapısal değişimler söz konusudur. Dev-
let adamları, merkez ve taşra teşkilatındaki bozulmaları önlemek, bu kötü gidişe son vermek ve
askerî alandaki başarıları tekrarlamak için ıslahatlara girişmişlerdir. Devlet yönetiminde sad-
razamın etkisi arttığı için divan toplantıları sadrazam konağında yapılmaya başlanmıştır. 18.
yüzyıldan itibaren önem kazanan reisülküttap, 19. yüzyılda Hariciye Nazırlığı’na dönüşerek dış
politikadaki etkinliğini giderek arttırmıştır.
46
