Page 40 - Türk Kültür ve Medeniyet Tarihi 11 | 1.Ünite

1. Ünite

Kanuni ve Şarlken Dönemi Devlet ve Ordu Teşkilatı
Osmanlı Devleti ile Şarlken Dönemi Kutsal Roma Germen (Cermen) İmparatorluğu karşı-
laştırıldığı zaman, aralarında gerek devlet teşkilatı gerekse ordu teşkilatı açısından çok büyük
farklılıklar olduğu görülür. Osmanlı Devleti düzenli bir devlet teşkilatına sahipti ve bu devletin
son derece merkeziyetçi bir yapısı vardı. Devlette son sözü hükümdar söylerdi. Padişahın almış
olduğu kararlara devletin ileri gelenleri ve eyalet yöneticileri kesin olarak uymak zorundaydı.
Devlete bağlı eyaletler askerleriyle birlikte padişahın emri altında olmak ve her zaman savaşa
hazır hâlde beklemek zorundaydı.
Kutsal Roma Germen İmparatorluğu, Ortaçağ boyunca kademeli olarak gelişen bir devlet
oluşumuydu. Devletin en tepe noktasında bir imparator, imparatorun hemen altında ise bu im-
paratora bağlı bulunan çeşitli unsurlar vardı. Bunlar; elektör prensler, prensler, kontlar, kilise
başrahipleri, şövalyeler ve şehir temsilcilerinden oluşuyordu ve bu teşkilatlanma, düzenli bir
siyasi yapı oluşumunu engelliyordu.
Bu imparatorluk üyelerinin güçleri dünyevî ve uhrevî açıdan
farklılıklar gösterirdi. En önemli karar verme organları ve sorunları
tartışma yerleri imparatorluk meclisiydi. Bu meclisteki en etkili kişi-
ler, kralı seçen ve âdeta imparatorluğun ana yapıtaşı vazifesini gören
elektör prenslerdi. Onlardan sonra da imparatorluğun diğer üyeleri
gelirdi. Kısacası Kutsal Roma Germen İmparatorluğu, bir derebey-
likler birlikteliği olarak da adlandırılabilir. Neticede bu imparatorluk
karmaşık bir teşkilat yapısına sahipti. İmparatorluğu oluşturan un-
surlar imparatora sadakatle bağlı gibi görünseler de aslında bu sem-
bolik bir bağlılıktı.
Kanuni Dönemi Türk ordusu düzenli ve liyakatin ön planda ol-
duğu bir sistemle yönetilirken Şarlken’in (Görsel 1.40) ordusunda ise Görsel 1.40: Şarlken
başıbozuk, serkeş, eğitimsiz ve güçlüklerle baş edemeyen askerler
vardı.

SORU

Osmanlı Devleti ile Roma Germen İmparatorluğu’nu merkeziyetçi bir yapı oluşturması
bakımından değerlendiriniz.

!
BiYOGRAFİ

Kanuni Sultan Süleyman (1495 - 1566)
Kanuni Sultan Süleyman Trabzon’da doğdu. Babası Yavuz Sultan Se-
lim, annesi Hafsa Hatun’dur.
Kanuni; ciddi, kendinden emin, azim ve irade sahibi bir padişahtı.
Yapacağı işlerde hiç acele etmez, uzun uzun düşünür ve verdiği karar-
dan asla dönmezdi. Göreve getireceği adamlarda liyakata önem verirdi.
Kendisine Kanuni denmesinin nedeni, mevcut kanunları yazdırıp bu ka-
nunları çok sıkı bir şekilde uygulamasıdır. Adaleti çok sever, haksızlığa
göz yummazdı.
Çok iyi bir şair olan Kanuni, Muhibbi mahlasıyla şiirler yazmıştır.
Aynı zamanda iyi bir kuyumcu zanaatkârı da olan Kanuni Sultan Süley-
man’ın ömrü gaza ve seferlerle geçmiştir. Cihan padişahı, son seferi olan
Görsel 1.41 Zigetvar’da (1566) kale kuşatması sırasında 71 yaşında vefat etmiştir.
Kanuni Sultan Süleyman
(Temsilî)

50