Page 126 - Uluslararası İlişkiler

ÜNİTE
7 TÜRKİYE'NİN DIŞ POLİTİKASI

1941’in başından itibaren Almanya’nın Balkanları tehdit eden faaliyetleri, Moskova, Londra ve
Ankara’da ciddi endişelere neden oldu. İngiltere, Almanların İran ve Irak petrollerine ulaşıp Süveyş
Kanalı’nı kontrol etmesinden çekiniyordu. İngiltere’nin çabalarına rağmen Türkiye savaş dışı durumunu
korudu. Öte yandan Alman baskısı da Türkiye’nin savaşı göze almasını engelliyordu. 3 Mart 1941’de
Cumhurbaşkanı İnönü’ye bir mektup göndererek Bulgaristan’daki Alman ordularının Türk sınırına yak-
laşmayacağı güvencesini veren Hitler, Sovyetler Birliği’ne karşı gerçekleştirmeyi planladığı askerî hare-
kat esnasında Türkiye’nin tarafsız kalmasını istiyordu.

Aklınızda Bulunsun

SS KURTULUŞ
Yunanistan, Nisan 1941’de Nazi Almanya’sı
taraf ndan işgal edildikten sonra İngiliz
Deniz Kuvvetlerince ablukaya alınmış, bu
nedenle büyük bir açlık felaket yaşamış-
t r. Yunan tarihinde “Büyük Açlık” ismiyle
anılan bu dönemde çağdaş tarihçi Mark
Mazower’e göre 300.000 insan hayat nı
kaybetmişt r. Yunanistan’da yaşanan bu
insanlık dramına yardım eli uzatan ilk ülke,
Türkiye olmuştur. Kızılay taraf ndan ülke
çapında organize edilen yardım kampan-
yasında Yunanistan’a gönderilmek üze-
re tonlarca gıda malzemesi toplanmışt r.
Toplanan gıda malzemeleri “SS Kurtuluş”
gemisi ile Yunanistan’a gönderilmşt r. Top-
lam 7.100 ton gıda SS Kurtuluş’un yapt ğı
dört sefer sonucunda Yunanistan halkına
ulaşt rılmışt r. SS Kurtuluş, beşinci seferi
sırasında 21 Şubat 1942 tarihinde Mar-
mara açıklarında batmış ancak Türkiye’nin
Yunanistan’a yapt ğı yardımlar 1946 yılına
kadar sürmüştür.
Görsel 7.13 Türk basınında Kurtuluş gemisini konu alan bir haber

Almanların Balkanlardaki faaliyetleri,
Alman-Sovyet ilişkilerinin bozulmasına neden
olmuştu. Sovyet hükûmetinin teklif üzerine
Türkiye ve Sovyetler Birliği, 25 Mart 1941’de
bir Saldırmazlık Bildirisi yayımlayarak 1925
tarihli Pakt’ın geçerli olduğunu ve Türkiye’nin
bir saldırıya uğraması hâlinde Sovyetler
Birliği’nin tarafsız kalacağını açıkladı. Sov-
yetler Birliği bu bildiriyle Alman tehlikesi kar-
şısında Türkiye’nin önemini kavradığını gös-
termiş oldu. Buna karşın Almanya ise Sovyet
Rusya’ya yapılacak saldırı öncesinde Balkan
Cephesi’nin de güvenceye alınmasını istiyor-
du. Bu nedenle 18 Haziran 1941’de Türkiye ile
Almanya arasında bir Saldırmazlık Paktı imza-
landı (Görsel 7.14). Pakt’ın imzalanmasından
dört gün sonra Hitler’in “Barbarossa Harekâtı” Görsel 7.14 Türk-Alman Saldırmazlık
adı verilen Rusya saldırısı başladı. Paktı’nın imzalanması

126