Page 55 - Matematik 12 | 5. Ünite
P. 55

ÇÖZÜM
             :  f x fonksiyonu , x =- 3  vex =- 1 apsisli noktalarda tanımlı olmadığından bu noktalarda türevli
                ] g
                 değildir.
             :  f x fonksiyonu , x =  1 apsisli noktasında sürekli olmadığından bu noktada türevli değildir.
                ] g
             :  x =-  noktası  f x ]g fonksiyonunun kırılma noktası olduğundan fonksiyonun bu noktada türevi
                    2
                 yoktur.
            O hâlde  f x ]g fonksiyonu  x =- 3 , x =- 2 , x =- 1  vex =  1 apsisli noktalarda türevli değildir. Buna
            göre fonksiyonun türevlenebilir olduğu en geniş aralık  R - -  , 3 -  , 2 -  , 11,  olur.
                                                                     "




                ÖRNEK


                   Z ] ]  - x 2  , x 1- 2  ise
             f x = [ ] ] ] ] ]  x 3  , x $- 2  ise
             ]g
                   \ ]  3
            biçiminde tanımlı  f x fonksiyonunun x =-  apsisli noktasındaki türevini araştırınız.
                                                       2
                               ]g
                ÇÖZÜM
            Öncelikle  f x fonksiyonunun x =-  apsisli noktasındaki sürekliliği yerine sağdan ve soldan
                                                2
                       ]g
            türevleri incelenecek olursa

                :   fl ^ - 2 h değerini bulmak için      :    fl ^ - 2 h değerini bulmak için
                         -
                                                                   +
                             2
                    f x =- x  seçilir.                              x 3
                     ]g
                                                              f x =  3   seçilir.
                                                              ]g
                            2
                                f x =-
                    f x =- x & l ] g    2 x
                    ] g
                                      -
                              &  fl _ - 2 i =  4  olur .      f x =  x 3  f x =  x 2
                                                              ] g
                                                                     3  & l ] g
                                                                               +
                                                                       &  fl _ - 2 i  =  4  olur .
                                    +
                          -
            Burada  fl ^ - 2 h  =  fl ^ - 2 h  =  4  olduğu görülür. Ancak bir fonksiyonun bir noktada türevli olabilme-
                                                                2 =  olacağı anlamına gelmez.
                                                            l ]
            si için o noktada sürekli olması şartından dolayı  f - g  4
                                      2
             f x ]g fonksiyonunun  x =-  noktasındaki sürekliliği incelenirse
                                       2
                :   lim f x =  lim _ - x i                :  lim f x =   lim d  x 3  n
                                                                  ] g
                        ] g
                       -
                                  -
                  x "- 2      x "- 2                        x "- 2 +    x "- 2 +  3
                            =- - 2g 2                                 =  ] - 2g 3
                               ]
                            =- 4  olur .                                  3
                                                                      =-  8  olur .
                                                                         3
             f x ]g fonksiyonunun  x =-  apsisli noktasındaki sağdan ve soldan limitleri farklı olduğundan
                                      2
            fonksiyon  x =-  apsisli noktasında sürekli olmadığı görülür. Bu durumda  f x ]g fonksiyonu
                            2
                  2
             x =-  apsisli noktasında sürekli olmadığından fonksiyonun bu noktada türevi yoktur.


                                                                                             Matematik 12
                                                                                                              233
   50   51   52   53   54   55   56   57   58   59   60