Page 38 - Tarih-10 | 5.Ünite

5. ÜNİTE

Kuzey Afrika kıyılarında Tunus, Cezayir ve Fas’taki küçük Müslüman
devletler, kendi aralarında yaşadığı rekabet ve siyasi parçalanmalar
nedeniyle İspanya’daki Müslümanlarla ilgilenememiştir. Mısır’daki
Memlûklular ise XVI. yüzyılın başından itibaren Hint Okyanusu ve
Kızıldeniz’de Portekiz donanmasıyla baş edemeyecek kadar zor
durumdadır. Akdeniz'de Müslümanların yaşadığı bu sıkıntılı dö-
nemde İspanyollar, 1482’den 1510’lu yılların başına kadar Kuzey
Afrika’da işgal hareketine girişmiştir.

İspanya, Endülüs Topraklarında
Müslümanlar yedi yüzyıl yaşadıkları İber Yarımadası’ndan
İspanya’nın “Yeniden Fetih” siyasetiyle kovulmuşlardı. 1525’te
Şarlken bir emirnameyle Valencia’da kalan Müslümanlara şu
koşulları getiriyor ve yaşam mücadelesini sarpa sardırıyordu:
Tüm Müslümanlar kendi yaşadıkları yerde yapılacak Hristiyan
ayinlerine gitmek zorundaydı. Bundan böyle hepsi şapkala-
rının üzerinde mavi pamuklu kumaştan bir hilal taşıyacaktı.
Taşımayanlar sınır dışı edilecekti. Üç gün içerisinde Müslü-
manların silahları ellerinden alınacaktı. Camiler kapatılacak
YORUMLAYALIM ve her türlü dinî faaliyet yasaklanacaktı (Kumrular, 2016,
s.282’den düzenlenmiştir).

Aynı dönemde Osmanlı Devleti, sınırları içerisindeki gayrimüs-
limlere nasıl davranıyordu?

İspanyol saldırıları karşısında savunmasız kalan Kuzey Afrika Müs-
lümanları, Osmanlılardan yardım istemiştir. Bu sırada Oruç ve Hı-
zır Reis, Cezayir’de üs kurarak İspanyol istilasına karşı başarılı bir
mücadeleye girişmiştir. Akdeniz'de dolaşan Osmanlı donanması
da Endülüslü ve Kuzey Afrikalı Müslümanlar için büyük bir ümit
ışığı olmuştur. Kanuni Dönemi’nde, Barbaros Hayrettin Paşa’nın
Kaptanıderyalığa getirilmesiyle Osmanlı-İspanya mücadelesi, Batı
Akdeniz (Görsel 5.49) ve Kuzey Afrika’da yoğunlaşmıştır. İki devlet
arasındaki mücadele sonucunda Kuzey Afrika, İspanyol istilasından
ve buna dayalı sömürgeleştirilme tehlikesinden kurtarılmıştır.

Görsel 5.49
Batı Akdeniz'de bir deniz Portekizlilerin Batı Hint Okyanusu adaları ve Doğu Afrika kıyıların-
savaşı (Temsilî) daki Müslümanlara uyguladığı zulümlere Mısır’ın fethedilmesiyle
son verilmiştir. Portekizlileri Kızıldeniz'den çıkaran Osmanlılar,
onların müttefiki olan Habeşistan’daki Hristiyan krallığına karşı
bölgedeki Müslüman emirliğini desteklemiştir.

156