Page 24 - Türk Dili ve Edebiyatı 10 | 5.Ünite

5. ÜNİTE

3. Okuduğunuz metinden yola çıkarak Servetifünun Dönemi’nde yazılan romanların Tanzimat Döne-
mi romanlarından ayrılan yönleri neler olabilir? Belirtiniz.
4. Metinden hareketle metnin anlatıcısı ve anlatıcının bakış açısını bulunuz.
5. Metinde işlenen temel çatışmayı belirleyerek bu çatışmanın temaya etkisini açıklayınız.

6. Metnin olay örgüsünü olayların gerçekleşme zamanına göre belirleyiniz.
7. Metinde geçen mekân ve zaman unsurlarıyla ilgili hangi sonuçlara ulaşabilirsiniz?
8. Okuduğunuz metinde kullanılan anlatım biçimleri ile tekniklerini bularak aşağıdaki şemalara yazınız.

Anlatım Biçimleri Anlatım Teknikleri

9. Metinde “mai” ve “siyah” neyi ifade etmektedir?
10. Halit Ziya Uşaklıgil’in Mai ve Siyah romanının dilinin Cumhuriyet Dönemi’nde sadeleştirmiş olma-
sından yola çıkarak dil-toplum ilişkisi konusundaki düşüncelerinizi belirtiniz.
11. Okuduğunuz metinde dönemin sosyal ve kültürel özellikleriyle ilgili unsurları belirleyiniz.

12. Halit Ziya Uşaklıgil’in “Mai ve Siyah her köşeden bakılarak didiklenmiş olan ve edebiyat tarihiyle iştigal
edenlerce muhakeme olan eserlerden biri olmuştur. Bunun yegâne sebebi bizde roman ve lisan tekâmülünün
bir dönemeç noktasına tesadüf etmiş olmasıdır.” cümlelerinden ve okuduğunuz metinden yola çıkarak
sanatçı ve eser arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.

YAZARIN BİYOGRAFİSİ

HALİT ZİYA UŞAKLIGİL (1865-1945): İstanbul’da doğdu. Mahalle mek-
tebinde ardından Fatih Askerî Rüştiyesinde öğrenim gördü. Ailesinin İzmir’e
taşınmasıyla eğitimine İzmir Rüştiyesinde ardından yabancı bir okulda de-
vam etti. Fransızca ve İtalyanca öğrendi. İlk olarak çevirileriyle daha sonra
da yazılarıyla dönemin çeşitli gazete ve dergilerinde yer aldı. İzmir’in ilk
edebiyat dergisi olan Nevruz’u arkadaşlarıyla birlikte çıkardı. 1893’te Reji
İdaresine başkâtip olarak atandı ve İstanbul’a yerleşti. Burada Servetifünun
topluluğuna katıldı. İstanbul Darülfünunda Batı edebiyatı dersleri verdi. Sa-
ray’da görev aldı. Fransa, Almanya gibi ülkelerde çalıştı. Batılı anlamda ilk önemli romancımız
olarak kabul edilen Halit Ziya Uşaklıgil edebiyatımızda roman dilinin oluşturulmasında öncü oldu.
Romanlarının konularını genellikle aydınlardan seçerken sanatlı ve kapalı bir dil kullandı. Eser-
lerinde realizm ve natüralizm akımlarının etkisi görülen sanatçı; roman, hikâye, tiyatro, anı gibi
birçok türde eser verdi. Mai ve Siyah, Aşk-ı Memnu, Ferdi ve Şürekâsı, Kırık Hayatlar, Sefile roman; Bir
Yazın Tarihi, Solgun Demet, Sepette Bulunmuş, Hepsinden Acı hikâye; Kırk Yıl, Saray ve Ötesi, Bir Acı
Hikaye anı türünde yazdığı eserlerden bazılarıdır.

196