Page 10 - Özel Eğitim İhtiyacı Olan Öğrenciler

ORTAÖĞRETİM KADEMESİNDE KAYNAŞTIRMA/BÜTÜNLEŞTİRME YOLUYLA EĞİTİM UYGULAMALARI

Tablo 1'de bütünleştirme ile kaynaştırma kavramları arasındaki farklar somut bir şekilde görülebilir.
Alanyazında bu iki kavramın zaman zaman birbirinin yerine kullanıldığı ve bu durumun kavramsal karmaşıklığa
neden olduğuna dair vurgular da mevcuttur. Bu kavramsal karmaşayı aydınlatmak amacıyla Salend (2011),
bütünleştirme yoluyla eğitimin öğrencileri, aileleri, eğitimcileri ve toplum üyelerini, okul tabanlı bir kabul, ait
olma ve toplum olma felsefesi çerçevesinde bir araya getirdiğini belirtmiştir. Bu tanım, bütünleştirme eğitiminin
sadece akademik eğitim süreçlerine değil, aynı zamanda sosyal katılıma da vurgu yapan geniş bir perspektif
sunduğunu göstermektedir.
Tablo 1. Kaynaştırma ve Bütünleştirme Kavramları Arasındaki Farklılıklar

Kaynaştırma Eğitimi Bütünleştirme Eğitimi

• Özel gereksinimli öğrencilere odaklanır. • Tüm öğrencilere odaklanır.
• Özel gereksinimli öğrencilerin eğitsel gereksi- • Tüm öğrencilerin eğitsel gereksinimlerini dikka-
nimlerini dikkate alır. te alır.
• Eğitim sisteminin tüm öğrencilerin farklılıklar-
• Özel gereksinimli öğrencilerin var olan eğitim
sistemine yerleştirilmesi yapılır. dan kaynaklanan gereksinimlerini karşılayacak
şekilde tasarlanması söz konusudur.
• Öğrencilerin değişimine odaklanır. • Okul sisteminin değişimine odaklanır.
• Eğitim ortamlarının öğrencilerin öğrenme bece-
• Özel gereksinimli öğrencilerin öğrenme beceri-
lerini geliştirmeyi ve bireysel farklılıklarını dikka- rilerini geliştirecek ve katılımlarını destekleye-
te alır. cek şekilde düzenlenmesi ile bireylsel farklılıkları
dikkate alır.
• Temel bileşenleri özel gereksinimli öğrencilerin
ihtiyaçları, en az kısıtlayıcı eğitim ortam ve öğ- • Temel bileşenleri erişim, katılım ve destektir.
retimsel uyarlamalardır.
• Mevcut eğitim sistemi ve politikalarına göre şe- • Mevcut eğitim sistemi ve politikalarını şekillen-
killenir. dirir.
Kaynak: Rakap, S. (2018). Kapsayıcı eğitim. O. Çakıroğlu (Ed.), Özel eğitim 1 içinde. Erzurum: Atatürk
Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.

Bütünleştirme Yoluyla Eğitim Nedir?
Bütünleştirme, çok yönlü ve karmaşık yapısıyla, farklılığı ve çeşitliliği önemseyen, insan haklarına, sos-
yal adalet ve eşitlik ilkesine odaklanan, aynı zamanda engellilere yönelik sosyal modelleri de dikkate alan kap-
samlı bir kavram olarak tanımlanmaktadır (Forlin, 2012; Graham ve Jahnukainen, 2011; Loreman ve diğer-
leri, 2014). Bütünleştirme eğitiminin genel hedefi, işbirliğine dayalı bir yaklaşımla tüm öğrencilere eşit, kaliteli
eğitime erişimi ve topluma katılımları için fırsatlar sunmak şeklinde ifade edilmektedir (European Agency for
Development in Special Needs Education, 2009; Kozleski, Artiles ve Waitoller, 2011).

Florian (1998) tarafından belirtildiği üzere, bütünleştirme tüm öğrencilerin bir arada eğitim görme-
lerini sağlamak amacıyla okullar ve eğitim sistemleri üzerinde geniş kapsamlı politik, sosyal ve kültürel bir etki
oluşturan süreç olarak tanımlanmaktadır. Ek olarak, bütünleştirme, okul değişimine ve çocukların eğitim hak-
larının gerçekleştirilmesine odaklanan bir süreç olarak alanyazında yer almaktadır (Bennett, 2009; Kozleski,
Artiles ve Waitoller, 2011; Loreman ve diğerleri, 2014; Topping, 2012; Slee, 2011; Smith, 2010). Avrupa Özel
Gereksinimli Bireylerin Eğitimini Geliştirme Ajansı (2009), bütünleştirme yoluyla eğitimi, tüm öğrenenlerin eği-
tim fırsatlarını genişletmek için katılımı artırma şeklinde tanımlamaktadır. Grima-Farrell, Bain ve McDonagh
(2011) ise bütünleştirme eğitimini, özel ve genel eğitim alanlarını bütünleştirerek tüm öğrencilere etkili eğitim
ulaştırma çabası olarak tanımlamaktadırlar. Porter ve Smith (2011), bütünleştirme eğitimi daha basit bir şe-
kilde, özel gereksinimli olanlar da dahil olmak üzere, tüm öğrencilerin genel eğitim okullarında akranları ile
birlikte eğitim almaları şeklinde tanımlamaktadırlar.

10