Page 9 - Özel Eğitim İhtiyacı Olan Öğrenciler

ÖZEL EĞITIM IHTIYACI OLAN ÖĞRENCILER

Özel gereksinimli öğrenciler için eğitimin niteliğini artırma kaygıları, 1980'li yıllarda kaynaştırma uy-
gulamalarının değişerek "bütünleştirme eğitimi" (inclusive education) şeklinde yeniden tanımlanmasına neden
olmuştur. Örneğin, Booth (1995), kaynaştırmanın ayrıştırmaya (segregation) bir tepki olarak ortaya çıktığı-
nı belirtmiş, bu kavramın sadece özel gereksinimleri olan öğrencilere odaklandığını ifade etmiştir. Booth ay-
rıca, toplumsal yaşamda gelir durumu, etnik köken, cinsiyet gibi faktörlerle dışlanan öğrencilerin de dikkate
alınması gerektiğini vurgulamış ve bunun bütünleştirme yoluyla eğitim ile mümkün olabileceğini savunmuştur.
Alanyazında, kaynaştırmanın ayrıştırmaya tepki, bütünleştirme yoluyla eğitimin ise dışlanmaya tepki olarak
değerlendirildiği belirtilmektedir (Sebba ve Ainscow, 1996; Mordal ve Strømstad, 1998). Ayrıca, kaynaştırma
kavramı öğrencilerin gereksinimlerine odaklanırken, bütünleştirme farklılıkları nedeniyle dışlanmış tüm öğren-
cileri ele almanın önemini vurgular ve bireysel öğrenciler yerine tüm okulun odağa alınmasını gerektirmektedir
(Porter ve Smith, 2011; Slee, 2011; Thomas, Walker ve Webb, 2005).

Bütünleştirme, günümüzde çeşitli dışlanma biçimlerine maruz kalan çocuklara yönelik daha ge-
niş bir anlayış sunmaktadır. Loreman, Forlin, Chambers, Sharma ve Deppeler (2014) tarafından belirtildiği
üzere, bu yaklaşım, sadece engelli bireyleri değil, aynı zamanda cinsiyet, davranış, yoksulluk, kültür, mülte-
ci statüsü veya geçici zorluklar nedeniyle potansiyel dışlanmışlık riski taşıyan öğrencileri de kapsamaktadır.
Shaddock ve arkadaşlarının (2009) çalışması, bu grupların eğitim süreçlerine entegre edilmesinin, onların
karşılaştıkları ayrımcılığı insan hakları bağlamında ele almanın bir yolu olduğunu vurgulamaktadır. Alanya-
zın, kapsayıcı eğitimin, dışlanmış öğrencilerin deneyimlerine duyarlı olarak tüm eğitim politika ve süreçlerinin
şekillendirilmesi gerektiğini işaret etmektedir (Loreman ve diğerleri, 2014; Porter & Smith, 2011). UNESCO'nun
2009 tarihli raporunda ise, eğitim okullarının tüm öğrencilere nitelikli eğitim sağlama kapasitesine ulaştığı
noktada bütünleştirme yoluyla eğitimin gerçekleşeceği belirtilmektedir. Bu bağlamda, bütünleştirme yoluyla
eğitim, çeşitli dışlanmışlık biçimlerine maruz kalan bireyler için eşit eğitime erişimi sağlamayı amaçlamaktadır.

9