Page 132 - Fen Bilimleri Laboratuvarı Öğretmen El Kitabı

Bunlardan başka direkt boyama yöntemleri için preparatlar da hazırlanır. Bu preparatların hazırlanışı boyama yön-
temlerinde anlatılmaktadır.

Boyama Yöntemi

Mikroorganizmaların incelenmelerini kolaylaştırmak, onlar hakkında kesin bilgiler edinmek, morfolojilerini tanıla-
mak amacıyla yapılan kimyasal işlemlere boyama denir. Boyalar; boya molekülünün elektriksel yüküne göre asidik,
bazik ve nötral boyalar olarak ayrılır.
Asidik boyalar negatif yüklüdür. Kongo kırmızısı, pikrik asit, safranin asidik boyalara örnektir.
Bazik boyalar pozitif yüklüdür. Metilen mavisi, kristal viyole bazik boyalara örnektir.

Nötral boyalar, asidik ve bazik boyaların karışımıyla elde edilir. Giemsa (Gimza), Wright (Vrayt), Leishman (Lişmın)
nötral boyalara örnektir.
Mikrobiyoloji laboratuvarlarında çoğunlukla bazik ve nötral boyalar kullanılır. Bazik boyalar, bakterilerin boyan-
masında sıklıkla kullanılmaktadır. Nötral boyalar; kan ve doku preparatları, kanın şekilli elemanları ve bazı para-
zitlerin boyanmasında kullanılır. Görsel 3.176’da metilen mavisi ile boyanmış soğan zarı hücreleri görülmektedir.
Görsel 3.177’de ise nötral boyalarla boyanmış kandaki alyuvarlar görülmektedir.

Görsel 3.176: Metilen mavisi ile boyanmış soğan zarı Görsel 3.177: Nötral boya ile boyanmış alyuvar hücrelerinin
hücrelerinin mikroskop görüntüsü mikroskop görüntüsü

Boyama işlemi, incelenecek sıvı kültürden bir damla (0,05 mL) alınmasıyla başlar. Lam üzerine ince bir tabaka olacak
şekilde yayılır ve fikse edilir (yayma, kurutma, tespit). Preparat üzerine boya çözeltisi eklenir ve lamel ile kapatılır.
Görsel 3.178’de bitki yaprağının metilen mavisi ile boyanması görülmektedir. Boya çözeltisinin özelliğine göre yeterli
süre beklenir ve preparat, destile su ile yıkanır. Havada veya kurutma kâğıdı ile kurutulup mikroskopta incelenir.

Metilen mavisi
Su

Görsel 3.178: Yaprağın metilen mavisi ile boyanması

Gram boyama yöntemi de bakterilerin boyanmasında, sınıflandırılmasında kullanılan yöntemdir. Gram boyası ile
mor renk alan bakteriler gram pozitif (+) bakteriler, pembe-kırmızı renk alan bakteriler gram negatif (-) bakteriler
olarak adlandırılır.

131