Page 71 - ÇAĞDAŞ DÜNYA SANATI TARİHİ 12

ERKEN 20. YY ÇAĞDAŞ SANAT AKIMLARI

Bilgi Notu 4

Endüstri Devrimi’yle birlikte hayatın her alanında meydana
gelen değişikliğe paralel plastik sanatlardaki değişim, sanatçı
yetiştiren kurumları da yenilenmeye zorlamıştır. 20. yüzyılın
başında Sanayi Devrimi’yle beraber kurulan Bauhaus Sanat
Okulu (Görsel 3.38) Almanya’da 12 sanatçı ve mimarın 12
şirketle iş birliği yapmasıyla oluşmuştur. 1907-1934 yılları
arasında fiili olarak varlığını sürdürmüştür.
Sanat, tasarım ve mimarlık eğitimi vermiş olan Bauhaus
Sanat Okulu; mimari, endüstriyel tasarım ve şehir planlama
gibi alanlara yeni yaklaşımlar getirmiştir. Özellikle Endüstri
Görsel 3.38: Bauhaus'un Dessau'da Walter Gropius tarafından Çağı’nda ortaya çıkan yeni yaşam tarzına yönelik sanatın ve
tasarlanmış merkez binası, 1925-1926 sanatçının rolü üzerine yapılan çalışmalara öncülük etmiştir.

Fransa’da ortaya çıkan art nouveau (yeni sanat hareketi), İngiltere’deki arts and craft hareketinin devamı niteliğinde
olup makineleşmenin karşısında unutulan zanaatkârların durumunu sorgulayan bir akım olarak karşımıza çıkmaktadır.
1890-1910 yıllar arasında Avrupa'da ve Amerika'da başlamış bir sanat hareketidir. Art nouveaunun uygulamaya
çalıştığı şey; birçok ülkede uygulama pratiğini kaybetmiş olan sanat işçiliğini ve zanaatkârlığı yeni bir anlayış ve
görüşle tekrar uyandırmak, belki de çağın sert değerlerine karşı daha yumuşak ölçüler getirmektir.

Arts and crafts ve art nouveau yaklaşımları, sanatı klasik
Bilgi Notu 5 üsluplardan arındırmayı amaçlayan bir tutumun ortaya
çıkmasını sağlamıştır. Art nouveau en büyük anlatımını
mimarlık ve dekoratif sanatlarda gerçekleştirmiştir.
Mimarlık, grafik, iç mekân ve endüstri tasarımı gibi tüm
tasarım sanatlarını kapsayan bu stilin görsel özellikleri;
çiçek motifleri, organik biçimler ve akıcı yuvarlak çizgi-
lerdir. Art nouveauda özellikle illüstrasyon, kitap ve afiş
alanlarında oldukça başarılı örnekler verilmiştir. Avru-
pa’nın çeşitli ülkelerinde farklı isimlerle ortaya çıkan ve
bir tasarım devrimi niteliğindeki bu hareket, her ülkede
özgün bir karakter göstermekle birlikte temelde karşı
çıkmayı ve her şeyden önce değiştirmeyi amaçlayan bir
hareketin unsurlarını oluşturmuştur. İlginç olan ise bu
adların hepsinin çağdaş, yeni, genç sıfatlarıyla olduğu gibi
kopuş veya ayrılış sözcüğüyle bağlanmış olmasıdır.

Art Nouveau Hareketini Oluşturan Unsurlar
Teknolojinin getirdiklerine karşı hoşnutsuzluk,
doğadaki formlar (doğa bileşenleri)

Doğu felsefesi ve sanatı
Görsel 3.39: Mobilya dükkânı, Paris
Art nouveau, ismini 1895’te Paris’te açılan, dekoratif Arts and crafts hareketi
mobilya ve aksesuar satan “L'Art Nouveau”dan almıştır
(Görsel 3.39). Paris'te yaşayan Japon sanatı uzmanı El işçiliği (zanaat)
Siegfried Bing’in (Sigfirid Bing) açtığı dükkân mobilya
stilinin ve dekoratif sanatların ana tedarikçilerinden biri Bireysel yaratıcılık ve üretim
hâline gelmiştir. Çok geçmeden mağazanın adı İngiltere ve
Amerika'daki tarz ile eş anlamlı hâle gelmiştir.
Ruha hitap ediş (heyecan, coşku, haz)

Araştırınız 1

Art nouveau akımının ve Avrupa’daki modernleşmenin Osmanlı Devleti’ne etkisini örnekleyen bir sunum hazırlayınız.

68