Page 72 - ÇAĞDAŞ DÜNYA SANATI TARİHİ 12

3. ÜNİTE

Art Nouveau Akımının Ülkelere Göre Anılan İsimleri

İngiltere ve Amerika Modern Style Belçika Stile des Vingt
Fransa ve Belçika Art Nouveau İtalya Stile İnglese, Stile Liberty

Hollanda Nieuwe Kunst İspanya Modernismo ve Stile Floreale

Almanya Jugendstil Avusturya Secessionstil veya Wiener Secession

a) Art Nouveau Hareketinin Etkilendiği Alanlar

Art nouveau hareketi üslup olarak çeşitli kaynaklardan esinlenmiştir. Bunların hemen tümü o zamana dek bilinmeyen
veya marjinal olarak kalmış ikincil kaynaklar olup klasik ve akademik çizginin dışında tutulmuş eğilimlerdir. Fakat art
nouveau hareketinin asıl esin kaynağı Avrupa dışı kültürler olmuştur. Bunların başında da Japon sanatı gelmektedir. Japon
sanatının bu dönemde etkili olmasının nedeni Avrupa ile Uzak Doğu arasındaki ticaretin canlanmasıyla başta Japon baskı
sanatı olmak üzere her tür sanatsal nesnenin Avrupa’ya taşınması olmuştur. Japon baskı resimleri empresyonistleri etkile-
diği gibi art nouveau hareketini de etkilemiştir.

Japon kültürüyle en etkili karşılaşma 1873 Viyana Dünya Sergisi'nde olmuştur (Görsel 3.40). Özellikle Japon grafik
sanatının çiçeksi bezemeyle birleşen çizgisel düzenlemeleri, gölgesiz ve asimetrik oluşu sergiye gelen veya yayınları
izleyen sanatçıları çok etkilemiştir. Avrupa için tamamıyla yabancı bir grafik geleneğine sahip olan bu sanat anlayışı,
sanatçılara yeni bir üslup geliştirme konusunda kaynaklık etmiştir. Klasik dışı esin kaynakları arasında Gotik, barok
ve rokoko üslubunun eğilimleri de sayılabilir. Art nouveaunun dokunaklı ve duygusal mesajlar veren biçimlerinde
eğriler, kıvrımlar, eğilip bükülmüş doğal nesnelerde bu üslupların eğilimleri izlenir.

Görsel 3.40: Viyana Dünya Sergisi, Görsel 3.41: Kelt moti i ev eşyası,
1873, Avusturya 20. yüzyıl başı, Özel Koleksiyon
Art nouveaunun gelişimine katkıda bulunan bir diğer etken de İngiltere’de MS 12. yüzyıla kadar etkili olmuş Kelt
sanatıdır. Daha çok madeni objeler ve el yazmalarını süsleme konusunda uzmanlaşan Kelt sanatçıları düz çizgi
kullanımını en aza indirgeyip sembolik anlamlar içeren karmaşık süsleme formlarını kullanmayı tercih etmişlerdir
(Görsel 3.41). İngiltere’de hemen hemen art nouveauyla aynı anlamı taşıyan Liberty Company de ürettiği takı ve ev
eşyalarında Keltlere özgü örgü ve düğüm motiflerini kullanmıştır. Art nouveau akımı Minos, Yunan, Mısır, Arap,
Osmanlı ve Hint sanatlarından da etkilenmiştir. Tunç Çağı’nda Girit’te gelişen Minos sanatının mimari, fresk, fil dişi
ve seramik ürünleri art nouveau motiflerine ilham kaynağı olmuştur. İslam ve Osmanlı sanatının soyut bitkisel form-
ları sivri kemerleri art nouveau sanatçılarının ilgisini çekmiştir.

Bilgi Notu 6
Paris'in en hareketli caddelerinden Rue de Rivoli’de, La Porte Chinoise (Çin Kapısı) adlı yeni bir dükkân açılmıştı. Burada genç
empresyonistleri büyüleyen ve etkileri onların birçok yapıtında hissedilen Çin ve Japon baskı sanatına ait örnekler bulunuyordu.
Bu sergiler sayesinde Japon baskı resmi Avrupa’da tanınmıştır. Özellikle 1867 yılındaki Paris Sergisi'nde Fransız sanatçıları
Ukiyo-e baskı resimlerinden çok etkilenmiştir. Kısa sürede Ukiyo-e empresyonistlerin gözdesi olmuş ve art nouveaun oluşumunu
etkilemiştir. Cloude Monet, Edgar Degas, Henri de Toulouse-Lautrec ve Nabiler bu sanatın hayranları ve savunucuları olmuşlardır.

69