Page 75 - ÇAĞDAŞ DÜNYA SANATI TARİHİ 12

ERKEN 20. YY ÇAĞDAŞ SANAT AKIMLARI

Art nouveau üslubu daha çok mimari, iç dekorasyon ve küçük eşya tasarımı gibi uygulanmalı sanatlar alanında kendini
göstermiştir. Arthur Heygate Mackmurdo'nun Hobby Horse (1884-1891) dergisi için yaptığı illüstrasyonlar sayfa tasarımı
açısından art nouveauya en iyi örnekleri oluşturmaktadır.

Art nouveaunun ilk olarak mimari ve dekoratif sanatlarla tanınması Belçikalı Mimar Victor Horta’nın (1861-1947)
eserlerinden kaynaklanır. Belçikalı sanatçı, art nouveauyu mimariye en etkili şekilde uygulayabilen nadir kişilerden
biridir. Madenlerden yararlanmış olan sanatçının kullandığı kıvrımlar, helezonik çizgiler ve disiplinsiz motifler onun
mimari üslubunu oluşturmuştur. Horta simetriye önem vermemeyi ve dolambaçlı eğrilerden haz almayı Japon sanatın-
dan öğrenmiştir (Görsel 3.52). İskoçyalı Mimar Charles Rennie Mackintosh (Çars Reni Makintoş) (1868-1928)
ülkesindeki malikâne tipi binalardan hareket ederek dış cephesi çok sade, içi pastel ve beyaz renkli binalar yapmıştır.
Basit hacimlerden meydana gelen bu binalar geniş ve çok zarif dekorludur. Glasgow Sanat Okulu (1897-1909) Machin-
tosh'un en önemli ve büyük eseridir (Görsel 3.53).

Görsel 3.52: Hotel Tassel merdivenleri, Görsel 3.53: Glasgow Sanat Okulu, Görsel 3.54: Sagrada Familya Kilisesi,
Horta, 1893, Brüksel Mackintosh, 1898-1909, İskoçya Gaudi, 1882, İspanya

Antonio Gaudi (1852-1926) Barcelona’da yaptığı binalarla modern mimarinin büyük öncüsü olmuştur. Tabiattan
alınmış bitkisel motifleri barok geleneğiyle birleştirerek orijinal eserler yaratmıştır. Gaudi hayatı boyunca modern bir
mimar-mühendisten çok Gotik bir taş işçisi gibi hareket etmiştir. Her çözümü inşaat alanında ustalarıyla deneyler
yaparak bulmuştur. Yüzeyleri genellikle renkli mozaiklerle süslemiş ve tabiat formlarını sembol olarak mimariye uygu-
lamak istemiştir (Görsel 3.54). Dekorda art nouveaunun akıcı deseniyle inşaattaki eğrilerin yumuşaklığını birleştirmesi
bu akımın geometriden değil gerçek hayattan esinlendiğini göstermiştir. Gaudi'nin binaları Barcelona’ya tipik bir art
nouveau havası katmıştır.

Bilgi Notu 8

Art nouveaunun İstanbul'daki en önemli yapıtlarından bir
olan Botter Apartmanı Viyana'daki Secession binasıyla
neredeyse aynı yıllarda inşa edilmiştir.

Sultan Abdülhamit’in terzisi olan Maison Botter için
dönemin önemli mimarı İtalyan Raimondo D’Aronco
(Raymond Doronko) (1857-1932) tarafından yapılan binanın
cephesinde doğadan alınmış çiçeksi bezemeler vardır.
Birinci kattaki kavisli küçük balkon, üst katlardaki diğer
balkoncuklar, terasın tüm demir korkulukları ve yüzeyi
dolduran yoğun bitkisel bezemeler Sezession'un Viyana
dışındaki en olgun örnekleri arasında kolayca yer alabilecek
niteliktedir.
Balkonlarındaki lambalar ve sembolize edilen elbise askıları
dekorasyon ögesi olarak dikkat çekici özelliktedir.
Görsel 3.55: Botter Apartmanı,
D’Aronco, 1898, İstanbul

72